Avustralya’daki Büyük Hayvanların Yok Olmasının Nedeni İklim Değil İnsanlar

Yapılan yeni bir araştırma, yaklaşık 50,000 yıl önce nesilleri tükenen Avustralya’ya özgü büyük memeli hayvanların, insanlar yüzünden yok olduğunu gösteriyor.

Avustralya’da 45.000 yıl önce yaşayan megafauna. F: Peter Trusler, Monash University

Binlerce yıllık dışkıların da içinde bulunduğu yeni kanıtlar, bir zamanlar Avustralya’da yaşayan dev canlıların yaklaşık 45,000 yıl önce, iklim değişikliğinden değil, insanlar yüzünden yok olduğunu gösteriyor.

Araştırma ekibi, kıtadaki geçmiş iklim ve ekosistemin yeniden yapılandırılmasına sağlamak için güneybatı Avustralya kıyılarında Hint Okyanusundan bir tortu çekirdeği alarak bilgi topladı. Çekirdek, toz, polen, kül ve Sporormiella adı verilen ve bitki yiyen memelilerin gübresi üzerinde gelişen bir mantarın sporları da içeren, okyanusa atılmış veya gömülmüş kronolojik tabakalar içeriyor.

Monash Üniversitesi’nden Profesör Gifford Miller, tortu çekirdeğinin, bilim insanlarının 150.000 yıl önceki koşullarına bakabilmelerini sağladığını söylüyor.

Miller, “Tortu çekirdeğinin katmanlarında, 150.000 yıl öncesinden 45.000 yıl öncesine kadar, otçul hayvanların dışkılarında bulunan mantar sporlarından bol miktarda bulduk. Bu sporların çokluğu, güneybatı Avustralya’da 45,000 yıl öncesine kadar memelilerin çok sayıda olduğunun iyi bir kanıtı. Fakat daha sonra, sadece birkaç bin yıl süren bir aşamada, bu megafauna nüfusu tamamen çöktü.” diyor.

Yaklaşık 50,000 yıl önce Avustralya’nın megafaunasında, 450 kiloluk kangurular, iki tonluk vombatlar (Avustralya’da yaşayan keseli memeli hayvan), 7-8 metrelik kertenkeleler, 180-190 kiloluk uçamayan kuşlar, 140-150 kiloluk marsupial aslanları ve Volkswagen boyutlarında kaplumbağalar bulunuyordu. Fakat insanlar 50,000 yıl önce buraya ulaştıktan kısa bir süre sonra, 50 kilodan fazla olan memelilerin, kuşların ve sürüngenlerin %85’inden fazlasının nesli tükendi.

Miller, “Okyanustan alınan tortu çekirdeği, güneybatı bölgesinin, Avustralya kıtasında 45,000 yıl önce ve bugün yoğun ormanlara sahip olan ve biyoçeşitlilik açısından son derece zengin olan az sayıdaki bölgeden biri. Burası, kıtadaki en eski insan izlerini bulabileceğiniz ve çok sayıda hayvanın yaşamış olduğunu tahmin edebileceğiniz bir yer. Ağaçların ve çalıların yoğunluğu yüzünden yaklaşık 45.000 yıl öncesine kadar bu hayvanların saklanabileceği son yer olmuş olabilir. Megafaunanın yok oluşu sırasında önemli bir iklim değişikliği olduğuna dair bir kanıt bulunmamakta.” diyor.

İnsanlar mı iklim mi?

Onlarca yıldır bilim insanları Avustralya’daki megafaunanın (45 kilo ve üstü hayvanları kapsayan tanım) nasıl yok olduğu konusunu tartışıyor. Bazıları bu hayvanların, 70,000 yıl önce güneybatı Avustralya’daki bitki örtüsünün ormanlık okaliptüs ağaçlarından, seyrek bir bitki örtüsüne geçişi de kapsayan iklim değişikliğine dayanamadıklarını söylüyor. Diğerleri ise, 50,000 yıl önce kıtaya ulaşan insanların, u hayvanları yok olana kadar avladıklarını ya da iklim değişikliğiyle birlikte ikisinin de hayvanların neslini tükettiğini iddia ediyor.

Miller, hayvanların tükenmesinin, fark edilemeyen aşırı avlanmaya bağlı olabileceğini söylüyor. 2006 yılında araştırmacılar, aşırıya kaçmayan bir avlanmanın bile birkaç yüz yıl içinde megafaunanın sonunu getirebileceğini ortaya koymuştu. Örneğin, bir kişinin her on yılda bir kere genç bir memeliyi öldürmesi bile megafaunanın tükenmesine yol açabilirdi.

2016 yılında Miller, yaklaşık 180 kiloluk bir kuş türünün yanmış yumurta kabuklarını, Avustralya megafaunasının insanlar tarafından avlandığına dair ilk direkt kanıt olarak duyurdu.

van der Kaars, S., Miller, G. H., Turney, C. S., Cook, E. J., Nürnberg, D., Schönfeld, J., … & Lehman, S. J. (2017). Humans rather than climate the primary cause of Pleistocene megafaunal extinction in Australia. Nature Communications, 8, 14142.