Avrupa’nın Bitki Örtüsü Bronz Çağ’da Değişmeye Başlamış

Neolitik popülasyonlar, uzun zamandır Avrupa’ya tarım uygulamaları konusunda devrim getirmekten sorumlu tutuluyordu. Ancak yeni bir çalışma, birkaç bin yıl sonra Bronz Çağ’a kadar insan faaliyetinin kıtanın doğal ortamında önemli değişikliklere yol açmadığını gösterdi.

Araştırmacılar, Holosen dönem Avrupası’nda kaydedilen iki büyük insan göçünün – Neolitik dönemde Anadolu çiftçi popülasyonlarının kuzeybatı yönüne hareketi ve Bronz Çağı sırasında Yamnaya bozkır halklarının batıya doğru hareketi – nasıl geliştiğini araştırdılar.

Araştırmacılar özellikle bu göçlerin, bitki örtüsündeki değişikliklerle nasıl ilişkilendirildiklerini analiz etti. Söz konusu göçler, Avrupa’daki ormanların yerini tarım arazileriyle değiştirmesine neden olmuştu.

Sonuçlar, iki göçün hem yayılmasında hem de çevresel etkilerinde önemli ölçüde farklar olduğunu ortaya koydu. Buna göre Yamnaya kültürünün yayılımı daha hızlı gerçekleşmiş ve önceki Neolitik çiftçi yayılımından daha büyük bitki örtüsü değişikliklerine yol açmıştı.

(İlk Avrupalılar, Farklı Bölgelerden Gelen Göçmenlerdi)

Çalışmada, iklim ve kirliliği modellemek için çevre biliminde yaygın olarak kullanılan teknikler kullanıldı ve bu teknikler, Avrupa tarihinin son 10.000 yılında insan nüfusu hareketlerini analiz etmek için uygulandı.

Araştırma, geniş yapraklı ormanlardaki düşüşün ve mera ve doğal otlak bitki örtüsündeki artışın; avcı-toplayıcı insanlardaki düşüşle eşzamanlı olduğunu ve Bronz Çağ’da bozkır halklarının hızlı yayılımı ile ilişkili olabileceğini gösterdi.

Araştırma aynı zamanda bu dönemde iklim örüntülerindeki doğal farklılıkların, bu arazi örtüsü değişiklikleriyle ilişkili olduğunu gösterdi.

Söz konusu araştırma, eski genomlardaki soyun zamana ve mekana genişlemesini modelleyerek, insan göçlerini ve arazi örtüsü değişiklikleri karşılaştırmak için ilk çerçeveyi sağlarken, aynı zamanda iklimdeki değişiklikleri de hesaba katıyor.

Araştırmanın baş yazarı Dr. Fernando Racimo, “Bronz Çağ’da meydana gelen bozkır halklarının hareketi, Avrupa bitki örtüsü üzerinde özellikle güçlü bir etkiye sahipti. Bu insanlar batıya doğru ilerledikçe, mera arazilerinin sayısında artışlar ve kıtadaki geniş yapraklı ormanlarda düşüşler görüyoruz. Artık genlerin hareketlerini kültürel paketlerin yayılmasıyla karşılaştırabiliriz.” diyor.

Araştırma, Plymouth Üniversitesi’nin Ormansızlaşma Avrupa Projesi ile üretilen ve son 11.000 yılda bitki örtüsü değişimini gösteren arazi örtüsü haritalarından yararlandı.

(Güneydoğu Asya Tarihinde Üç Ana Göç Dalgası Yaşandı)

Bu proje üzerinde çalışan bilim insanları, tarım arazilerine olan talebin artması ve odunun yakıt kaynağı olarak kullanılması nedeniyle, Avrupa ormanlarının yarısından fazlasının son 6.000 yılda kaybolduğunu gösterdi.

Araştırmanın eş yazarı Dr. Jessie Woodbridge, “Avrupa manzaraları binlerce yıldır büyük ölçüde değişime uğramıştır. İnsanların geçmişte çevreleriyle nasıl etkileşime girdiklerinin bilinmesi, günümüzde insanların dünyayı nasıl kullandıklarını ve bu etkileri nasıl kullandığını anlamayı gerektirir.” diyor.

“Palaeo-genetikçilerle yapılan işbirliği, geçmişteki insan popülasyonlarının göçünün Antik DNA kullanılarak takip edilmesini sağladı ve ilk defa farklı tarım popülasyonlarının geçmiş insan-çevre etkileşimine dair yeni anlayışlar sağlayan arazi örtüsü değişimi üzerindeki etkisini değerlendirmemize izin verdi.”

Makale: Fernando Racimo et al. (2020). The spatiotemporal spread of human migrations during the European Holocene. Proceedings of the National Academy of Sciences.