Avrupalı Neandertaller, Sibirya’dakilerin Yerini Almış

Yapılan araştırmaya göre Neandertaller Avrupa’dan Asya’ya doğru göç etmiş ve oradaki Neandertallerin yerini almış.

Neandertaller yüz binlerce yıl boyunca varlığını sürdürdü, ancak onların erken ataları hakkında çok az şey biliyoruz. Şimdi ise Almanya ve Belçika’da bulunan 120.000 yıllık kemiklerin DNA analizi, Neandertallerin gizemli geçmişlerine ışık tutuyor.

Yapılan Çalışma, Avrupa’daki Neandertal soyunun kayda değer bir sürekliliği olduğunu ve doğuya doğru göç ederek Sibirya’daki akrabalarını yerinden etmiş olabileceklerini ortaya koyuyor.

(Neandertalleri Doğurganlık Oranındaki Küçük Düşüş Yok Etmiş)

Ayrıca araştırma, bazı Avrupalı Neandertallerin, türler arası çiftleşmenin bir sonucu olarak, DNA’larında diğer eski homininler hakkında ipuçları taşıdığını da gösteriyor.

Neandertaller ilk olarak yaklaşık 430.000 yıl önce ortaya çıktı, 40.000 yıl önce yok olana kadar Avrupa ve Orta Asya’da yaşadı.

Antik kemiklerindeki DNA’nın, mikroplar tarafından ve kalıntılarını kullanan insanlardan kaynaklanan bozulma ve kirlenme nedeniyle analiz edilmesi zor olduğu için, popülasyon geçmişleriyle ilgili çok az ayrıntı var.

Uyluklar ve yüzler

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden Stéphane Peyrégne ve meslektaşları, 120.000 yıl öncesinden iki farklı Avrupa Neandertalinden gen sekansları aldı.

Bunlardan biri, Almanya’daki Hohlenstein-Stadel mağarasında bulunan bir uyluk kemiğinden elde edildi. Diğeri Belçika’daki Scladina mağarasındaki bir yüz kemiğindendi.

Araştırmacılar bu DNA profillerini 90.000 ve 120.000 yıl önce Sibirya’daki Denisova mağarasında yaşayan iki Neandertal’in genetik profilleri ile karşılaştırdı. Ayrıca yaklaşık 40.000 yıl önce Avrupa’da yaşayan bireylerden Neandertal DNA’sına da baktılar.

(İnsan ve Neandertal, Gizemli Ortak Atadan Evrimleşmiş)

Peyrégne, “Avrupa’da uzun zaman aralıklarıyla yaşamış Neandertallere ilk kez bakabiliyoruz. Bu çok heyecan verici çünkü Neandertallerin erken tarihini bilmiyoruz. Artık Avrupa’yı iskan eden farklı Neandertallerin ilişkileri hakkında sorular sormaya başlayabiliriz.” diyor.

Önemli bir nokta olarak, araştırma ekibi Neandertal kemiklerinin hücrelerinin çekirdeğinde bulunan DNA’dan gen sekansları elde etmeyi başardı. Bu durum, sadece maternal soy hakkında bilgi veren mitokondriyal DNA’dan çok daha fazla bilgi edinilmesini sağladı.

Doğuya doğru genişleme

Ekip, Denisova mağarasındaki 90.000 yaşındaki Neandertal’in, 120.000 yıllık Avrupa Neandertalleri ile daha önce aynı mağarada 30.000 yıl önce yaşamış olan bir kişiyle daha yakından ilişkili olduğunu buldu.

Bu durum, Avrupa nüfusunun doğuya doğru göç ettiğini ve halihazırda orada yaşayan Neandertallerin yerini aldığını gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca, 40.000 yıl önce Avrupa’da yaşayan Neandertallerin, daha önce 80.000 yıl önce orada yaşayanlarla yakından ilişkili olduğunu buldu. Bu da nüfusun uzun vadeli istikrarı öne sürüyor.

Katerina Harvati, “Avrupa’daki Neandertal soyunun devamlılığı, Avrupa’nın muhtemelen iklimsel çevrimlere tepki olarak tekrar tekrar doğuya yayılan Neandertallerin çekirdek alanı olduğunu gösteriyor.” diyor.

Türler arası çiftleşme

Ancak Avrupa Neandertal soyları için işler her zaman kolay değildi. Peyrégne’nin çalışması, Hohlenstein-Stadel Neandertal’inin mitokondriyal genomunun, genetik olarak uzak bir hominin ile üreme sonucu bilinen tüm diğer Neandertal genomlarında bulunandan farklı bir soyağacı olduğunu buldu.

Bu Hohlenstein-Stadel Neandertal’in daha erken bir genetik analizini onaylar. Bu çalışma, bu mitokondriyal genomun, Neandertallerin Afrika’dan göç etmiş erken bir insan türüyle 219.000 yıldan fazla bir süre önce çiftleşmesi sonucu ortaya çıktığını ortaya koymuştu.

Bununla birlikte, Peyrégne’in ekibinin yaptığı yeni analiz alternatif bir kökene işaret ediyor: bu beklenmedik anne soyunun gizemli bir Neandertal nüfusu ile iç içe geçmesinin bir sonucu olabileceği yönünde.

Peyrégne, “Mitokondriyal genomu Hohlenstein-Stadel Neandertal’ine katkı yapmış olabilecek, henüz keşfetmediğimiz izole kalmış bir Neandertal popülasyonunun olması muhtemel. Avrupa, 130.000 ile 190.000 yıl önce sert bir şekilde buzla kaplanmıştı ve bu süre zarfında bazı nüfusların kesintiye uğraması muhtemel.” diyor.

New Scientist. 26 Haziran 2019.

Makale: Stéphane Peyrégne et al. 2019. Nuclear DNA from two early Neandertals reveals 80,000 years of genetic continuity in Europe. Science Advances.