Augustus Tapınağı Bakımsızlık, Bizans Duvarı İş Makinaları Kurbanı

Ankara’da Ulus Meydanı’nda yer alan Augustus Tapınağı ve sur duvarının iş makineleri ile zarar gördüğü iddialarından sonra yerinde inceleme yapıldı.

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi, tarihi yapıların bulunduğu bölgede geniş çaplı bir inceleme gerçekleştirdi. Yapılan inceleme sonucu Augustus Tapınağı’nın bakımsızlık yüzünden harap durumda olduğu ve iş makinelerinin Bizans dönemi duvarlarına büyük zarar verdiği görüldü.

Bizans Duvarı Onarılamaz Bir Şekilde Tahrip Edildi

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi, yaptığı incelemeden sonra bir de bilgilendirme metni yayımladı. Yayımlanan bilgilendirme metninde söz konusu iş makinelerinin çalışma yaptığı alanın, Hacı Bayram Cami‘nin kuzey-batısında kalan Bizans Duvarı olduğu açıklandı. Bu çalışma sonucu Bizans duvarının tekrar onarılamaz şekilde tahrip olduğu belirtildi.

Augustus Tapınağı Bakımsızlıktan Yok Oluyor

Açıklamada ayrıca Augustus Tapınağı ile ilgili tehlikelerin de devam ettiği paylaşıldı. Tapınağın restorasyon projesinin bir türlü onaylanmasının, bakımsız ve yok olmaya yüz tutmasına neden olduğu belirtildi. Tapınağı değerli kılan yazıtların da çok ciddi biçimde zarar gördüğü, yer yer yazıtlarda kopmalar gerçekleştiği, bunun nedeninin ise fıskiyeli havuz un yarattığı nemli ortam olduğu belirtildi.

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi’nin yayımladığı metnin tamamı ise şu şekilde:

“20 Haziran 2016 Pazartesi bazı basın organlarında “Ankara‘da Augustus Tapınağı‘na iş makineleri girdi” başlıklı haberler yansımıştır. Alanda yaptığımız inceleme sonucunda Augustus Tapınağı ile ilgili herhangi bir faaliyet gerçekleştirilmediği anlaşılmıştır. Söz konusu iş makinelerinin çalışma yaptığı alan ise, Hacı Bayram Cami‘nin kuzey-batısında kalan ve Bizans Duvarı olarak bilinen yapıdır. Bizans dönemine ait olan bu yapının daha önce beton duvar ile güçlendirme yapılan kısmı yaklaşık bir buçuk ay önce çökmüştür. Alanda yapılan inceleme neticesinde, 20 Haziran tarihinde duvarın kuzey kısmından büyük bir parça – ki bu parça içerisinde sütunlar gibi devşirme malzemeler de yer almaktadır – kaydığı ve iş makinelerinin kayan parçanın alt tarafından malzeme alarak, bu parçanın kontrollü bir şekilde duvardan ayrılması için çalışma yürüttüğü anlaşılmaktadır. Ancak, bu parçanın tekrar duvarla bütünleştirilebilmesi mümkün görünmemektedir.

Alanda yapılan görüşmeler esnasında, yıkılan kısımdaki nitelikli malzemelerin ayrıştırılarak, Roma Hamamı‘na taşınıp sergileneceği ifade edilmiştir. Çöken duvar yerine yeni bir duvar uygulamasının yapılacağı da öğrenilmiştir. Benzer bir duvar uygulaması hâlihazırda, duvarın kuzeyindeki parçasında, Hacı Bayram Uygulama Projesi kapsamında meydanın genişletilmesi çalışmalarında gerçekleştirilmiştir. Fakat uygulamada herhangi bir drenaj çözümü yapılmadığından, bu yeni duvarda da ayrılmalar gerçekleşmiş ve pek sağlıklı olmayan görüntüler oluşmuştur. Bizans Duvarı‘nın en kuzeyinde kalan parçada da batıya doğru kayma söz konusudur ve bu parçanın hemen bitişiğindeki yürüyen merdiven uygulamasının bu durumu teşvik eden bir unsur olduğunu söylemek gerekir. Merdiven ile bu parça arasında ise betonarme duvar uygulaması ile karşılaşılmaktadır. Güçlendirme duvarlarında yapılan teknik hatalara ek olarak, çöken duvarın olduğu alanda, Hacı Bayram Meydanı uygulaması sırasında yaklaşık 50 santimetrelik toprak dolgu malzemesi kullanılmıştır ve meydan taşla kaplanmıştır. Bu denli bir yükün, tarihi yapılar üzerinde oluşturduğu basınç sebebiyle çökme tehdidi altında olduğu da aşikârdır. Çökme sonrasında, duvar arkasında kalan drenaj boruları ve elektrik tesisatı da zarar görmüştür.

Açıkça görülmektedir ki, Augustus Tapınağı‘nda iş makineleriyle müdahalede bulunulmamış olunsa dahi Bizans Duvarı özensiz, bilinçsiz ve yanlış uygulamalar sonucunda geri döndürülemeyecek şekilde zarar görmüştür. Bu zararın sorumlusu ise hatalı uygulamaları gerçekleştiren Ankara Büyükşehir Belediyesi‘dir. Başka bir parçası önceden çöken duvarın, ayakta kalan parçalarıyla ilgili bir buçuk aydır hiçbir çalışma yürütülmemesi ise duvarın iş makinalarıyla olmasa da ilgili tüm makamlar tarafından bir nevi çökmeye, yok olmaya terk edildiğinin bir göstergesidir.

Ankara Büyükşehir Belediyesi ile ilgili haberlere yansıyan bilgilendirme her ne kadar hatalı açıklamaları içerse de Augustus Tapınağı ile ilgili tehlikeler devam etmektedir. Tapınağın restorasyon projesi bir türlü onaylanmamış, dolayısıyla uygulama çalışmaları da başlamamıştır. Tapınak bu haliyle göz ardı edilmiş, bakımsız ve yok olmaya yüz tutmuş bir görüntü vermektedir. Tapınağı değerli kılan yazıtlar da çok ciddi biçimde zarar görmüş, yer yer yazıtlarda kopmalar gerçekleşmiştir. Yazıtların bu denli zarar görmesinde hava olaylarının yanı sıra tapınağın hemen yanı başına inşa edilen bir başka uygulama hatası olan, ilk planda kum havuzu olarak görülen ancak uygulama aşamasında karşımıza fıskiyeli havuz olarak ortaya çıkan havuzun ortamı nemlendirmesinin ciddi etkisi vardır.

Bizans Duvarı ve Augustus Tapınağı gibi Ankara‘nın önemli tarihi ve kültürel değerleri gereken ilginin gösterilmemesi ve yanlış uygulamalar sonucunda yok olma tehdidi altındadır. Yetkili kurumların, özellikle bu hassas alanlarda bilimsel, bilinçli ve nitelikli faaliyet sürdürmeleri gerekliliğini bir daha vurguluyoruz. Binlerce yıllık eserlerin, on yılda yok edilmemesi için gerekli düzenleme ve uygulamaların ciddiyet ve ivedilikle gerçekleşmesini bekliyoruz.

Bütün yurttaşları kültürel ve tarihi değerlerimizi koruma mücadelesinde omuz omuza olmaya çağırıyoruz.”

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi