Atina’nın İlk Sikkeleri Türkiye’den Gelen Gümüşle Basılmış Olabilir

Yeni analizlere göre Atina’nın en eski gümüş sikkelerinin hammaddesi, Türkiye, Romanya ve Bulgaristan gibi bölgelerden gelmiş olabilir.

Dünyanın ilk demokratik yönetim biçimini benimsemeden önce Atina, MÖ 6. yüzyılda tiran Peisistratos tarafından yönetiliyordu.

İyi bağlantılara sahip olan bu Antik Yunan siyasetçi, birçok kez sürgüne gönderildikten sonra sonunda yeterli gücü ve bir ordu kurup Atina’ya geri dönmesini sağlayacak kadar gümüş topladı. Ancak tarihçiler, Peisistratos’un sürgündeyken yerel düşman kabileler tarafından kontrol edilen madenleri nasıl işlettiğini uzun süredir merak ediyordu.

Archaeological and Anthropological Sciences dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, bu sorunun yanıtı dış kaynaklardan sağlanan gümüş olabilir.

(İlgili: Rakip Şehirler Atina ve Sparta Hem Dost Hem Düşman Mıydı?)

Araştırmacılar, Atina Nümizmatik Müzesi ve British Museum’da bulunan 22 antik sikkeyi analiz etti. Wappenmünzen olarak bilinen bu sikkeler yalnızca gümüş değil, aynı zamanda bakır, çinko, altın ve kurşun gibi diğer elementleri de içeriyor.

Bilim insanları, bu sikkeleri kâğıt şeritlere sürterek metallerin birkaç mikrogramlık örneğini elde etti ve ardından gaz kromatografisi–kütle spektrometrisi adı verilen kimyasal analiz tekniğini kullanarak örneklerdeki farklı kurşun izotoplarının oranlarını ve bolluğunu ölçtü.

Kurşun, çıkarıldığı bölgeye bağlı olarak farklı izotopik imzalar taşır. Araştırmacılar, sikkelerin izotopik profillerini bilinen bir kurşun izotop veritabanıyla eşleştirerek metalin kökenini belirledi.

Sonuçlar, Peisistratos’un madeni paralarını basmak için uluslararası bağlantılar kurmuş olması gerektiğini gösteriyor. Sikkelerde kullanılan metallerin muhtemelen İspanya ve Güney Fransa’daki madenlerden, Batı Akdeniz bölgesinden ve Türkiye, Romanya ve Bulgaristan gibi Balkan ülkelerinden geldiği tespit edildi.

Bu bulgular, söz konusu bölgelerin o dönemde daha önce düşünülenden çok daha geniş bir ticaret ağıyla birbirine bağlı olduğunu ortaya koyuyor.

Makale: Davis, G., Blichert-Toft, J., Gentelli, L., Gore, D. B., Sheedy, K. A., & Albarède, F. (2025). Identifying silver ore sources for the earliest coins of Athens. Archaeological and Anthropological Sciences, 17(2), 1-14.