Atina Akropolisi’ne Yapılan Beton Yol Tartışmalara Neden Oldu

Atina’daki Akropolis’e tekerlekli sandalye erişimini kolaylaştırmak için yeni yapılan beton yol büyük tartışmaları ateşledi.

Beton yol, Yunanistan’ın en ünlü antik anıtlarına erişimi genişletmeyi amaçlayan yetkililer ile alanın klasik uyumunu bozduğunu söyleyen eleştirmenler arasında bir tartışmayı körükledi.

Eleştirenler, yapılan beton yolun, arkeolojik alanı zamanın tahribatından kurtarmak yerine kitle turizmine yönelik yapıldığından şikayet ediyor.

Yunan Arkeologlar Derneği başkanı Despoina Koutsoumba, “Sanki Parthenon sokak seviyesine indirilmiş ve beton bir kaldırımla çevrelenmiş gibi” dedi. “Özellikle kruvaziyer endüstrisinden, daha büyük kalabalıkların bile ağırlanabilmesi için ziyaretçi kapasitesini artırma konusunda büyük bir baskı var.”

(Antik Yunan Sanatı Günümüzü Hâlâ Nasıl Şekillendiriyor?)

Brown Üniversitesi’nde arkeoloji ve modern Yunan çalışmaları profesörü olan Yannis Hamilakis, anıtın bir dünya mirası alanı olarak önemi göz önüne alındığında, değişikliklerin “küresel boyutlarda bir skandal” olduğunu söyleyerek daha da ileri gitti.

“Belki de en skandal olan şey, bu çalışmaların önceden sistematik bir çalışma yapılmadan yapılmış olmasıdır. Açıkça, hükümetin, arkeolojik alanın daha fazla ticarileştirilmesine yönelik gündemiyle örtüşen neo-klasik sömürgeci ve milliyetçi bir rüya olan hayali, bir MÖ beşinci yüzyıl Akropolisini yeniden yaratma girişimidir.”

Muhalefet lideri Alexis Tsipras geçen ay muhafazakar hükümetten “kültürel mirasımızı kötüye kullanmayı bırakmasını” talep etti ve değişikliklerin bir dünya mirası alanının “manzarasını değiştirmek” anlamına geleceğini söyledi.

Ancak Kültür Bakanı Lina Mendoni, tanrıça Athena’nın MÖ 5. yüzyıldan kalma bir tapınağı olan Parthenon’u içeren Akropolis kompleksini denetleyen Merkez Arkeoloji Konseyi (KAS) tarafından onaylanan gelişmeyi savundu.

Mendoni, Salı günü geç saatlerde sahayı ziyareti sırasında gazetecilere verdiği demeçte, “İlk kez tekerlekli sandalyeyle gelen ve mutlu hisseden insanlar gördüm.” dedi.

“Bence bu bizi özellikle mutlu etmesi gereken bir şey çünkü insanlara neşe vermek belki de kültürel değerlerimizin korunması kadar önemlidir.”

“Her yıl, kayalığın kaygan kireçtaşı yüzeyi yüzünden yaklaşık 150 kişi ciddi şekilde yaralanıyor. Birçoğu bacaklarını kırıyor. Her olay arkeolojik alanın kayıt defterlerine kaydedilir. Akropolis’te ne yaparsanız yapın tartışmayı ateşler. Hiçbir şey yapmazsan eleştirilirsin; yaparsan yine eleştirilirsin.”

Antik bir iç kale ve tapınak kompleksine sahip Akropolis, 3.000 yıldan fazla bir süre boyunca Atina şehrine hükmetti, ve klasik Yunan kültürünün en göz alıcı sembollerinden biri olan Parthenon ile doruk noktasına ulaştı.

Akropolis, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyor ve en yoğun dönemlerde günde binlerce ziyaretçiyi kendine çekiyor. Çoğu turist, 160 metrelik tepeye yürüyerek tırmanıyor ve yüzlerce yıl boyunca yıpranmış engebeli taş yollarda anıtlar arasında geziniyor.

1975’ten beri Akropolis’te restorasyon çalışmaları yapan ve projenin başındaki mimar Manolis Korres, gri beton bir parkur olan yeni yürüme yolunun, altındaki antik taşları koruyan ve kolayca çıkarılmasına izin veren sentetik bir zar üzerine döşendiğini söyledi.

Mart ayında yeniden ziyarete açılan Akropolis’teki söz konusu beton yol, 1970’lerden kalma, yıllar içinde yıpranan eski bir geçidin yerini aldı.

Tekerlekli sandalye erişimini iyileştirmenin yanı sıra, diğer değişiklikler arasında yeni bir asansör ve görme engelli insanların anıtları daha eksiksiz bir şekilde deneyimlemesini sağlamak için dokunsal mobil modeller için planlar içeren golf arabaları yer alıyor.

Reuters. The Guardian. 9 Haziran 2021.