Atalarımızın Afrika’dan Göçmesinin Sebebi Kuruyan İklim Olabilir

Arizona Üniversitesi’nden bir jeolog tarafından yürütülen araştırmaya göre, yaklaşık 60.000 yıl önce nemli iklim yerine kuruyan iklimin bölgeye hakim olmaya başlamasıyla insanlar Afrika’dan göç ettiler.

Sahra Çölü.

Yapılan genetik araştırmalar, insanların Afrika’dan Avrasya’ya 70.000 ila 55.000 yıl önce göç ettiklerini gösteriyor. Daha önceki araştırmacılar, insanların Afrika Boynuzu’nu ve Orta Doğu’yu geçerek Avrasya’ya göç etmeleri için iklimin şimdiye göre çok daha nemli olması gerektiğini açıklamışlardı.

Arizona Üniversitesi Jeoloji bölümünde doçent olan Jessica Tierney “Türümüzün Afrika’yı terk etmesinde iklimin bir etkisi olup olmadığı her zaman tartışılmıştır. Verilerimiz, türümüzün büyük bir bölümünün Afrika’yı terk ettiği esnada Afrika’nın kuzeydoğusunun nemli değil kuru bir iklime sahip olduğunu gösteriyor.” diyor.

(İklim Değişikliği Neandertallerin Tükenmesine Katkı Yapmış Olabilir)

Tierney ve çalışma arkadaşları yaklaşık 70.000 yıl önce, Afrika Boynuzu ikliminde, “Yeşil Sahra” denilen nemli dönemden günümüzdekinden bile daha kuru bir döneme geçiş yaşandığını buldular. Bununla birlikte hava soğumaya başladı.

Araştırmacılar Aden Körfezi’nin batı ucuna ait okyanus tabanından alınan tortu çekirdeklerini analiz ederek Afrika Boynuzu’nun 200.000 yıllık iklim geçmişini incelediler. Tierney, bu araştırmadan önce insanların Afrika’dan göç ettikleri zamana denk gelen Afrika’nın kuzeydoğusundaki iklime dair hiç bir kayıtın bulunmadığını söyledi.

“Verilerimiz, göçün büyük bir çevresel değişimden sonra yaşandığını gösteriyor. Belki de insanlar kötüleşen çevre yüzünden terk ettiler. Kuru bir iklime geçiş yaşandı ve bu durum göç için güçlü bir etken olabilir.”

“Atalarımızın iklimle nasıl etkileşim içinde olduğunu düşünmek oldukça ilginç”

Tierney ve çalışma arkadaşları, okyanus tabanı tortu çekirdekleri üzerinde çalışarak Afrika Boynuzu’nun 40.000 yıl öncesine kadarki iklimini başarılı bir şekilde aydınlattı. Araştırma grubu, atalarımızın Afrika’yı terk ettiği yaklaşık 55.000 ila 70.000 yıl önceki dönemin iklimini yeniden oluşturmak için aynı metodu kullanmayı amaçladılar.

Tierney, J. E., & Zander, P. D. (2017).

İlk zorluk, bölgede o döneme ait bir tortu bulmaktı. Araştırmacılar, Lamont-Doherty Dünya Gözlemevi Çekirdek Deposu’nun küratörlerinden yardım aldılar ve 1965 yılında Afrika Boynuzu’ndan çıkarılmış bir çekirdeğe ulaştılar.

Makalede eş-yazar olan Peter deMenocal 1965 yılına ait tabakaları çalıştı ve tortu tarihinin 200.000 yıl öncesine kadar geriye gittiğini buldu.

Tierney ve Paul Zander tortu tabakalarındaki organik kalıntılarına göre sıcaklık ve yağış miktarı kayıtlarını oluşturdular. Araştırmacılar çekirdekten her 10 cm’de bir numune aldılar ve bu aralık yaklaşık 1.600 yıla denk geliyor.

(İklim Değişiklikleri ile Erken İnsan Keşifleri Arasında Doğrudan Bağlantı Olmayabilir)

Araştırmacılar, Afrika Boynuzu’na ait uzun dönem sıcaklık kaydı oluşturabilmek adına bazı deniz algleri tarafından üretilen ve alkenon denilen bir kimyasal madde için tortu katmanlarını analiz ettiler. Algler, suyun sıcaklık değerine göre alkenonların yapısını değiştirirler. Farklı alkenon oranları, alglerin yaşadığı döneme ait deniz yüzeyi sıcaklığı hakkında bilgi verir ve bölgesel sıcaklıkları yansıtır.

Tortu çekirdeğini kullanarak bölgenin eski yağmur miktarı değişimlerini anlayabilmek için araştırmacılar, karasal bitkilerden okyanusa saçılan antik bitki mum tabakalarını analiz ettiler. İklimin kuru veya nemli olmasına göre bitkiler yapraklarındaki mumun kimyasal yapısını değiştirdiği için çekirdek tortularında bulunan yaprak mumu yağmur miktarındaki değişimleri için veri sağlıyor.

Analizler insanların Afrika’dan göç ettikleri tarihin, çok kuru ve soğuk bir iklime geçişe denk geldiğini gösteriyor.

( Transilvanya’daki Buz Mağarası 10.000 Yıllık İklim Değişimini Gösteriyor)
Bulgular, İsrail’deki bir mağaranın yapısından ve Akdeniz’in doğusundaki bir tortu çekirdeğinden gelen verileri kullanıp geçmiş iklim değişimlerini oluşturan başka araştırmacılar ile işbirliği içindeler. Sonuç gösteriyor ki Afrika’nın kuzeydoğusundaki her yerde kuru bir iklim söz konusuydu.

Tierney diyor ki “Asıl amacımız aslında çok basit. İnsanlar Afrika’yı terk ettiğinde ve diğer bölgelere gittiklerinde, iklimin çok kuru olduğunu düşünüyoruz. Ve Yeşil Sahra’dan kuru iklime geçişin insanların göç etmelerinde etken bir güç olduğuna inanıyoruz.”

Science Daily. 4 ekim 2017.

Makale: Tierney, J. E., & Zander, P. D. (2017). A climatic context for the out-of-Africa migration. Geology, 45(11), 1023-1026.