Asteroit Çarptığında Hamamböcekleri Nasıl Hayatta Kaldı?

Şimdi Chicxulub krateri olarak bilinen kaya, 66 milyon yıl önce uzaydan düşüp Dünya’ya çarptığında, hamamböcekleri oradaydı.

Asteroitin çarpması, büyük bir depreme neden oldu ve bilim insanları, çarpma bölgesinden binlerce km uzakta volkanik patlamaları da tetiklediğini düşünüyor. Günümüz kuşlarının atası olan bazı türler dışında, birçok dinozor da dahil olmak üzere, dünyadaki bitki ve hayvanların dörtte üçü öldü. 

Bu kadar güçlü hayvanların soyu tükenirken birkaç santimetre uzunluğundaki hamamböcekleri nasıl hayatta kalabilir? Görünen o ki, meteorik bir felaketten kurtulmak için güzel bir donanıma sahipler.

Daha önce bir hamamböceği gördüyseniz, muhtemelen vücutlarının çok düz olduğunu fark etmişsinizdir ve bu bir tesadüf değil. Daha düz böcekler kendilerini daha dar yerlere sıkıştırabilir. Bu, neredeyse her yerde saklanmalarını sağlar ve Chicxulub etkisinden kurtulmalarına yardımcı olmuş olabilir.

(İlgili: Kehribar Fosili, Hamamböcekleri Hakkında Yeni Bilgiler Veriyor)

Meteor çarptığında, Dünya yüzeyinde çeşitli bölgelerdeki sıcaklıklar hızla yükseldi. Birçok hayvanın kaçacak yeri yoktu ancak hamamböcekleri, ısıdan üstün koruma sağlayan küçük toprak yarıklarına sığınabilirdi.

Meteorun etkisi bir dizi olayı tetikledi. O kadar çok toz topladı ki gökyüzü karardı. Güneş karardıkça, sıcaklıklar düştü ve hava koşullar Dünya çapında kış gibi oldu. Oldukça az güneş ışığı ile hayatta kalan bitkiler büyümek için mücadele etti ve bu bitkiler ile yaşayan birçok organizma aç kaldı.

Hamamböcekleri aç kalan canlılar arasında değildi. Belirli bir bitkiyi yemeyi tercih eden bazı böceklerin aksine, hamam böcekleri her yerde yaşayan leş yiyicilerdir. Bu hayvanlardan veya bitkilerden elde edilen gıdaların yanı sıra karton, bazı giysiler ve hatta dışkı bile yiyecekleri anlamına gelir. Seçici olmayan iştaha sahip olmak, hamamböceklerinin Chicxulub yok oluşu ve diğer doğal afetlerden bu yana zayıf zamanlarda hayatta kalmasına izin verdi.

Bir başka yararlı özellik de hamamböceklerinin yumurtalarını küçük koruyucu kılıflara bırakmalarıydı. Bu yumurta kartonları kuru fasulyeye benziyor ve “yumurta kutuları” anlamına gelen oothecae olarak adlandırılıyor. Tıpkı telefon kılıfları gibi oothecae’nın yapısı serttir, içeriklerini fiziksel hasardan ayrıca sel ve kuraklık gibi diğer tehditlerden korur. Bazı hamamböcekleri, yumurtalarının rahatlığında Chicxulub felaketinin bir kısmını atlatmış olabilir.

Modern hamamböcekleri, tropiklerin sıcaklığından dünyanın en soğuk bölgelerine kadar karada hemen hemen her yerde yaşayabilen küçük kazazedelerdir. Bilim insanları, 4.000’den fazla hamamböceği türü olduğunu tahmin ediyor.

Bu türlerin bir kısmı insanlarla yaşamayı sever ve hızla haşere olur. Bir binada hamamböcekleri yerleştikten sonra, her noktadaki bu böcekleri ve yumurtalarını temizlemek zordur. Hijyenik olmayan yerlerde çok sayıda hamamböceği bulunduğunda, hastalıkları yayabilirler. İnsan sağlığı için oluşturdukları en büyük tehdit, bazı insanlarda astım ataklarını ve alerjik reaksiyonları tetikleyebilen, ürettikleri alerjenlerdir.

Hamamböceği zararlılarını yönetmek zordur çünkü birçok kimyasal böcek ilacına direnebilirler ve atalarının birçok dinozordan daha uzun yaşamalarına yardımcı olan aynı yeteneklere sahiptirler. Yine de hamamböcekleri kontrol edilmesi gereken bir haşereden çok daha fazlasıdır. Araştırmacılar hamamböceklerinin vücutlarını, nasıl hareket ettiklerini daha iyi robotlar yapmak amacı ile fikir edinmek üzere nasıl tasarlandığını anlamak için inceliyorlar. 

Bilim insanları tüm böcekleri güzel, altı ayaklı ilham kaynakları olarak görüyor. Hamamböcekleri, dinozorlar için çok zor olan ihtimallerin üstesinden geldi. Dünyaya başka bir göktaşı çarparsa, hamamböceğinden çok insanlar için endişelenebiliri

The Conversation. 3 Temmuz 2022.