Arkeologlar Norveç Buzundan 1.300 Yıllık Ahşap Kayak Çıkardı

Araştırmacılar 1.300 yıllık kayak takımının ilk tekini bulduktan yedi yıl sonra, en nihayetinde diğer tekini de gün yüzüne çıkardı.

2014 yılında arkeologlar, güney Norveç’teki Digervarden Dağı’nda buzda donmuş tek bir tahta kayak buldular. Şimdi, araştırmacılar 1.300 yıllık çiftin diğer tekini ortaya çıkardılar ve bunlar şimdiye kadar bulunan en iyi korunmuş antik kayaklardan biri oldu.

Yeni kurtarılan kayak, yedi yıl önce bulunandan daha iyi durumda. Norveç’teki Glacier Archeology Program (GAP) arkeologu Lars Pilø, bunun buzda daha derine gömülü olmasından kaynaklanabileceğini söylüyor.

(Eriyen Buzullar, Norveç’teki Viking Sırlarını Ortaya Çıkarıyor)

Yaklaşık 185 cm uzunluğunda ve 17 cm genişliğinde olan ikinci kayak, eşinden biraz daha büyük. Her ikisi de yükseltilmiş ayak koyma yerlerine sahip. Kayaklarla birlikte bulunan deri kayışlar ve bükülmüş huş ağacı kabuğundan bağlar, ayak koyma yerindeki deliklere bağlanmış olmalıydı. Yeni kayak, aşınma ve nihai onarım belirtileri gösteriyor.

Pilø, “Kayaklar aynı değil ama öyle olmalarını da beklememeliyiz. Kayaklar el yapımı, seri üretim değil. Bir Demir Çağı kayakçısı onları birlikte kullanmadan önce uzun bir sürede imal etmişti ve en sonunda buza düştüler.” diyor.

İklim değişikliği nedeniyle buzul erimesi arttıkça, arkeologlar, Norveç’in bazı bölgeleri de dahil olmak üzere kuzeydeki buzlu yerlerde eski yaşam hakkında daha fazla ipucu keşfediyorlar. Daniel Burgess, GAP’ın güney Norveç dağlarında yaşamış Viking dönemi sakinleri ile dış dünya arasındaki bağları doğrulayan çok sayıda eser bulduğunu bildirdi.

Pilø, “Bulgular, güney Norveç’in yüksek dağlarının uzak, dış temastan yoksun bölgeler olmadığını gösteriyor.” diyor.

İlk kayağın keşfinden bu yana arkeologlar, uydu görüntülerini ve 2016’da yüz yüze yapılan bir anketi kullanarak bölgeyi izliyorlar. Pilø, “Bu yıl, uydu görüntülerinde buz parçasının 2014’e kıyasla geri çekildiğini gördük.” diyor.

İki araştırmacı, 20 Eylül’de bölgeyi ziyaret etti ve ikinci kayakın, ilkinin bulunduğu noktadan yaklaşık 15 metre uzakta, sıkıca buza saplandığını buldu. Daha fazla ekipmana sahip daha büyük bir ekip bölgeye ulaştığında, yeni kar yağışı bölgeyi tekrar kaplamıştı. Neyse ki ekip, GPS verileri ve fotoğrafları kullanarak ikinci kayağı tekrar bulmayı başardı. Alanı bir kar küreği ile temizledikten sonra, kayağı çıkarmak için bir buz baltası ve ılık su kullandılar.

Digervarden buz parçasında, daha önce ren geyiği avcılığıyla ilgili eserler ve anıtlar ortaya çıkarmıştı. Arkeologlar ayrıca eski bir dağ yolu ile ilişkili olabilecek birkaç tümülüs buldular. Kayak sahibinin bir avcı, gezgin veya her ikisi olduğunu düşünüyorlar.

İlk kayağın keşfinden sonra ekip, bazı eski kayaklarda olduğu gibi alt tarafının bir zamanlar kürkle kaplı olup olmadığını merak ediyordu. Yeni bulunan kayak bu gizemi çözüyor. Kayağın altında, diğer bazı eski ve modern kayaklarda bulunanlar gibi bir oluk var. Bir kürkle kaplanmış olsaydı, bu oluğun hiçbir amacı olamazdı. Dolayısıyla bu da araştırmacıları kayakların kürk içermediğine inandırıyor.

Avrupa ve Asya’daki avcılar, son Buzul Çağı’nın sonlarında avlanmak için kayakları kullanmaya başladılar. Çin’de bulunan kayakla ilgili tartışmalı kanıtlar MÖ 8000’e kadar uzanıyor ve Rusya’da ortaya çıkarılan en eski doğrulanmış kayak MÖ 6000’e kadar uzanıyor. İskandinavya’daki arkeologlar, MÖ 3200’e tarihlenen tahta kayaklar ve kayak benzeri eserler buldular.

Haziran ayında Pilø ve meslektaşları, Lendbreen buzulunda asırlık bir balmumu ve MS 300 yılına tarihlenen bir kuzu yünü tuniğinin keşfini duyurdular.

Smithsonian Magazine. 6 Ekim 2021.