Arkeologlar Nadir Bir Buda Heykelinin Gövdesini Ortaya Çıkardı

800 yıllık Buda heykelinin iki parçası, Kamboçya’daki Ta Prohm Tapınağı’nda birbirinden yaklaşık 50 metre uzaklıkta keşfedildi.

Yaklaşık bir yüzyıldır, bir Buda heykelinin başı Kamboçya Ulusal Müzesi koleksiyonlarında tutuluyor. Ancak bu başın gövdesi kayıptı.

Şimdi ise Kamboçya’nın geniş Angkor tapınak kompleksinde çalışan arkeologlar, 1927 yılında başının bulunduğu yerden sadece 50 metre uzaklıkta, iyi korunmuş bir gövde parçası ortaya çıkardı. Arkeologlar, bu iki parçanın birbirine ait olduğundan şüpheleniyorlar.

(İlgili: Kamboçya’da Tesadüfen 900 Yıllık ‘Kapı Koruyucuları’ Bulundu)

“Kazılar sırasında yalnızca küçük parçalar buluyorduk, bu heykeli ortaya çıkardığımızda büyük bir sürpriz yaşadık” diyor kazıyı Hindistan Arkeolojik Araştırma Kurumu ile birlikte yürüten APSARA Ulusal Otoritesi’nden arkeolog Neth Simon.

Heykelin gövdesi, 9. ile 15. yüzyıllar arasında Khmer İmparatorluğu’na başkentlik eden Angkor kompleksinde yer alan Ta Prohm Tapınağı’nda, birbirleriyle ilişkili 29 parça ile birlikte bulundu.

VII. Jayavarman tarafından 12. yüzyılda, imparatorluğun zirvesindeyken annesine adanmış bir Budist tapınağı olarak inşa edilen Ta Prohm, bugün kalın ağaç gövdeleri ve köklerinin taş kalıntılar arasından geçtiği harabe halinde duruyor. Tapınak, 2001 yapımı Lara Croft: Tomb Raider filminde geçen sahnelerle tanındığından “Tomb Raider Tapınağı” olarak da biliniyor.

Ta Prohm, heykelin başı ve gövdesi ile birlikte, 12. ve 13. yüzyıllarda Budizmin Khmer İmparatorluğu’nun resmi dini haline geldiği döneme ait Bayon tarzı sanatın bir örneği.

Başsız haldeyken bile heykel neredeyse 1,2 metre boyunda ve omuz genişliği yaklaşık 60 santimetre. Takı, cüppe ve peçe giyiyor; sol eli göğsüne yerleştirilmiş durumda ki bu, Khmer sanatında pek yaygın olmayan bir temsil.

Gövdenin yanı sıra, heykelin ayakları ve sağ eli de kayıptı, ancak arkeologlar ayaklar için yakınlardaki molozlar arasında uygun bir parça bulduklarını düşünüyorlar.

“Böylece kırılmış Buda heykelinin eksik parçaları neredeyse orijinal haline kavuşmuş oluyor. Bulunamayan tek parça ise sağ el” diyor APSARA Ulusal Otoritesi.

Dijital taramalardan faydalanan araştırmacılar, heykeli sanal ortamda yeniden inşa ederek baş, gövde ve ayakların birbirine ait olduğunu doğruladılar. Şimdi ise bu birleşimi gerçek hayatta tamamlamak hedefleniyor.

Simon, ekibinin Kültür ve Güzel Sanatlar Bakanlığı’na parçaların birleştirilip Ulusal Müze’de sergilenmesi için başvuruda bulunduğunu belirtiyor. Simon, “Bir arkeolog olarak gerçekten çok mutlu olurum“ diyor.

Smithsonian Magazine. 20 Mart 2025.