Arkeologlar IŞİD’e İnat Irak’ta Yeni Keşifler Yapıyor

Manchester Üniversitesi’nden arkeologlar, IŞİD militanlarının Irak’ta yaptığı arkeolojik ve tarihi yıkıma rağmen, antik Ur şehri yakınında önemli yeni keşifler yapmaya devam ediyor. Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırları haricinde Irak’ta hala çalışan iki ekipten biri olan Manchester ekibi, Irak’taki üç aylık arazi çalışmasını tamamladı.

Ekibin Irak’ta geçirdiği zaman içinde IŞİD militanları antik Assur başkenti Ninova kalıntılarını tahrip etti. Bunun dışında Nimrud’daki Assur sarayını, ve Hatra antik kentini imha etti. Militanlar Musul’daki bir müzedeki eserleri de parçalamıştı.

Bütün bu gelişmelere rağmen ekip, güney Irak’taki Tell Khaiber’de 2012’de başladıkları çalışmalara devam etti. Tell Khaiber, 1920’lerde bulunan Ur antik şehrine yakın bir mesafede.

Manchester Üniversitesi’nden Prof. Stuart Campbell, Dr. Jane Moon ve Dr. Robert Killick’in önderliğindeki ekip, Iraklı meslektaşlarının en kötü zamanlarda bile oldukça becerikli, yenilikçi ve esnek davrandığını söylüyor.

Dr. Moon yaptığı açıklamada “Herkes, haklı olarak, Musul ve çevresindeki yıkıma karşı öfkesini ifade ediyor. Üzücü olan şu ki, silahlı fanatiklerin yaptığı kasıtlı vandalizmi önlemek için yapılabilecek çok az şey var. Ama IŞİD militanları “tarihi silmek” istiyorsa, biz bunun gerçekleşmemesi için çaba sarfediyoruz. Önemli olan eserlerin kendisi değil, onlardan elde edilen bilgilerdir. Bu proje Iraklılar için olumlu bir etki yapıyor ve bu yüzden de takdir ediliyor” diyor.

Bu sene gerçekleştirdikleri kazı çalışmasında arkeologlar, 50 yeni Babilce belge keşfetti ve MÖ. 1500 yıllarına tarihlenen Tell Khaiber’da bir kâtip okulu olduğuna dair kanıtlar buldu. Bunlar Babil İmparatorluğu’nun başkentine hizmet eden bir idari bina olduğu düşünülen, futbol sahası büyüklüğünde ve daha önce görülmemiş bir şekle sahip bir kamu binasında bulundu.

Prof Campbell “Egzotik hayvan ve değerli taşlar listeleri şeklinde alıştırma metinleri bulduk. Ayrıca kil tablet yapımı ve yeniden kullanımına dair kanıtlar da bulduk. Bütün kamu binası kompleksi, Babil’in düşüşü ve Hammurabi’nin imparatorluğunun dağılmasını takip eden ‘Karanlık Çağlar’a tarihleniyor” diyor.

“Bu tarihlerde Babil’in bu bölümünün düzensiz olduğu ve şehirlerin dağılıp insanların taşralarda yaşamaya başladığı düşünülüyordu. Biz ise bu tarihte sofistike idari mekanizmalar olduğuna ve tahıl ile diğer malların büyük ölçekli dağıtımının yapıldığına dair kanıtlar bulduk” diye belirtiyor Prof Campbell.

Birleşik Krallık’a dönmeden önce arkeologlar 300 yeni eseri Irak Müzesi’ne bıraktı ve Bağdat’ta bir geçici sergi düzenledi. Arkeologlar ayrıca arkeoloji eğitimi veren ya da vermeyi düşünen üniversiteleri ziyaret etti.

Dr Moon “Gurur duyacağımız keşifler yaparak, Iraklı meslektaşlarımızın ve dünyanın geri kalanının, tarihi eserlerin bize neler söylediğini anlamasına ve takdir etmesine yardım etmeye çalışıyoruz” diyor.

University of Manchester