Arjantin’de Bulunan Dev Dinozorun Ağzında Timsah Bacağı Var

Megaraptor Joaquinraptor casali, T. rex’in kollarını cılız gösterecek kadar büyük kollara ve çit budama makasını andıran pençelere sahipti.

Güney Amerika’nın yeni bir dinozor kralı var. Joaquinraptor casali adı verilen bu yeni keşfedilen üst düzey yırtıcı, yaklaşık 7 metre uzunluğunda, hızlı hareket eden bir avcıydı ve “çit budama makası gibi” güçlü pençelere sahipti.

Ve bu devasa canlının kalıntıları, çenesinde hâlâ bir timsah akrabasının bacak kemiği sıkışmış halde bulundu.

Araştırmanın baş yazarı Lucio Ibiricu, Arjantin’in Chubut bölgesindeki CONICET’e bağlı Patagonya Jeoloji ve Paleontoloji Enstitüsü’nden bir paleontolog, ve meslektaşları, fosilin iyi korunmuş iskeletini —kafatasının büyük bölümü, kaburgalar, omurlar, ön ve arka bacaklar dahil— Patagonya’nın orta kesimindeki Chubut Eyaleti’nde, Lago Colhué Huapi Formasyonu’ndan çıkardılar.

(İlgili: Velociraptor’un Yeni Kuzeni: Benzeri Görülmemiş Bir Yırtıcı)

Joaquinraptor casali, yaklaşık 70 ila 66 milyon yıl önce, Kretase döneminin son evrelerinde yaşamış bir teropod dinozoru türüydü. “Büyük hırsız” anlamına gelen bir megaraptor olan bu tür, Chicxulub asteroidinin Yucatán Yarımadası’na çarpmasından hemen önce yaşıyordu. Bu çarpma Kretase-Paleojen yok oluşuna yol açmış ve dinozorların (kuş soyundan gelenler hariç) sonunu getirmişti.

Megaraptorlar, Güney Amerika, Asya ve Avustralya’da yaşamış, uzun kafataslı, güçlü kollu ve iri pençeli etobur dinozorlardı.

Çalışmaya dahil olmayan Calgary Üniversitesi’nden paleontolog Darla Zelenitsky, keşfin bu gizemli yırtıcı grup hakkında çok şey açıkladığını söylüyor: “Joaquinraptor, bu gizemli yırtıcı dinozor grubunun nasıl yaşadığına ve evrimleştiğine dair daha net bir anlayış sunuyor. Bu fosil, megaraptorların bilinen en geç yaşayan temsilcisi olarak, Güney Amerika’daki kitlesel yok oluştan hemen önceki evrimsel tarihlerini aydınlatıyor.”

Keşif, megaraptorların Kretase’nin sonuna kadar nispeten büyük kaldığını ve muhtemelen o dönemde Güney Patagonya’daki tepe yırtıcı rolünü doldurduğunu ortaya koyuyor.

Joaquinraptor’un yaşadığı topraklar bugünkü serin ve kuru Patagonya ikliminden oldukça farklıydı. Fosilin bulunduğu tabakadan çıkan tortular, buranın denize yakın, sıcak ve nemli bir taşkın yatağı olduğunu gösteriyor.

Ibiricu, fosilin ilk ipuçlarının 2019’da keşfedildiğini ancak tamamen gün yüzüne çıkarılmasının üç saha sezonu sürdüğünü belirtiyor. Kazılar tamamlandığında, araştırmacılar Joaquinraptor’un çenesinde bir timsah akrabasına ait bacak kemiği buldu. Bu, hem diyetine dair ipucu veriyor hem de onun bölgedeki en üst düzey yırtıcı olduğunu düşündürüyor.

Araştırmacılar daha sonra tibia (kaval kemiği) ve kaburgadan alınan örneklerin histolojisini (mikro yapısını) analiz ederek dinozorun ölüm yaşı hakkında bilgi edindiler.

“Histolojiye dayanarak, bunun cinsel olgunluğa erişmiş bir birey olduğunu biliyoruz. Belki biraz daha büyüyebilirdi ama öldüğünde en az 19 yaşındaydı” diyor Ibiricu.

Kemik ölçümleri, Joaquinraptor’un yaklaşık 7 metre uzunluğunda olduğunu ve 1.000 kilogramdan fazla ağırlığa sahip olduğunu gösterdi. Keşif, Nature Communications dergisinde yayımlanan bir makalede tanımlandı.

Çalışmaya dahil olmayan, Edinburgh Üniversitesi’nden paleontolog Steve Brusatte, “Bu olağanüstü bir keşif ve son yıllardaki en ilgi çekici yeni dinozor buluntularından biri. Bu tür dinozorlar, T. rex’in Kuzey Amerika’da hüküm sürdüğü dönemde, Güney’in gıda zincirinin en tepesindeydi” diyor.

Brusatte, iki yırtıcının çok farklı olduğunu da ekliyor: “Joaquinraptor ince, zarif ve hızlıydı; kolları ve pençeleri orantısız derecede büyüktü, çit budama makası gibiydi. Kolları ve elleri, T. rex’i yanında cılız gösteriyor — kollar söz konusu olduğunda Arnold Schwarzenegger ile Danny DeVito gibi bir karşılaştırma yapılabilir.”

Zelenitsky ise bu farklılıkların avlanma stratejilerini de ayırdığını söylüyor: “T. rex, Joaquinraptor’dan dört kat daha ağırdı ve bir kaba kuvvet yırtıcısıydı — kemik kıran ısırıklara sahip devasa bir hayvan. Ama Joaquinraptor hızlı, ince yapılı ve cerrahi hassasiyetle saldırıyordu. Avını yakalamak, parçalamak ve kontrol etmek için uzun kolları ve büyük pençeleri vardı.”

Live Science. 23 Eylül 2025.

Makale: Ibiricu, L.M., Lamanna, M.C., Alvarez, B.N. et al. (2025). Latest Cretaceous megaraptorid theropod dinosaur sheds light on megaraptoran evolution and palaeobiology. Nat Commun 16, 8298.