Antikythera Mekanizması Yunan Ay Takvimini Takip Ediyordu

Araştırmaya göre dünyanın en eski “bilgisayarı” olarak kabul edilen Antikythera mekanizması, Yunan Ay takvimini takip ediyordu.

Yeni bir araştırmaya göre, Güneş, Ay ve gezegenlerin hareketlerini izlemek için kullanılan ayakkabı kutusu büyüklüğündeki Antikythera mekanizması, daha önce düşünüldüğü gibi antik Mısır Güneş takvimini değil, Yunan Ay takvimini takip ediyordu.

1901 yılında Yunanistan’ın Antikythera adası açıklarında sünger avcıları tarafından bulunan Antikythera mekanizması, yaklaşık 2.200 yıl önceye tarihleniyor. Bronz dişliler içeren bu aygıt, genellikle dünyanın en eski bilgisayarı olarak adlandırılıyor.

Mekanizmanın “takvim halkası” olarak bilinen bir parçası, her gün için bir delik olmak üzere yılın günlerini takip etmek için kullanılıyordu. Halka bir süredir biliniyor olsa da, sadece kısmen korunmuş olduğundan kaç günü takip etmesi amaçlandığı belirsizliğini koruyor.

(İlgili: İlk Bilgisayar Antikythera Mekanizması MÖ 178’de ‘Çalıştırıldı’)

2020 yılında, bağımsız araştırmacı Chris Budiselic liderliğindeki bir ekip, ölçümler ve matematiksel analizlerle birlikte cihazın yeni X-ışını görüntülerini kullanarak, mekanizmanın tam bir Güneş takvimi yılı yerine 354 günlük bir Ay takvimini takip ettiği sonucuna vardı.

Glasgow Üniversitesi’nden bir ekip, kara delikler gibi büyük gök cisimlerinin çarpışması sonucu uzay-zamanda meydana gelen dalgalanmalar olan kütleçekimsel dalgaları tespit etmek için geliştirilen istatistiksel teknikleri kullandı. Bu istatistiksel yöntemler, potansiyel olarak çok gürültülü bir arka plandan gelen zayıf sinyalleri tespit edebilecek kadar hassas.

Araştırmacılar bu güçlü istatistiksel tekniği Antikythera mekanizması üzerinde uyguladıklarında, bilinen deliklerin konumlarının yanı sıra mekanizmanın parçalarının birbirine uyma olasılığını da kullanarak kayıp deliklerin sayısını ve yerlerini tespit edebildiler. Sonuçta mekanizmanın muhtemelen 354 veya 355 deliğe sahip olduğunu belirlediler. Bu da mekanizmanın antik Mısırlılar tarafından kullanılan 365 günlük takvimden ziyade, o dönemde Yunanistan’da kullanılan 354 günlük ay takvimine uyduğu anlamına geliyordu.

Daha önce mekanizmanın, 354 günlük Ay takvimine kıyasla daha doğru olması nedeniyle 365 günlük Mısır Güneş takvimini kullanmış olabileceği düşünülüyordu.

Araştırmacılara göre Glasgow ekibinin sonuçları, Antikythera mekanizmasının bileşenlerinden birinin büyük olasılıkla Yunan ay yılını takip etmek için kullanıldığına dair yeni kanıtlar sunuyor. Glasgow Üniversitesi’nde astrofizik profesörü ve çalışmanın eş yazarı Graham Woan, deliklerin konumlandırılmasındaki hassasiyetin son derece hassas ölçüm teknikleri ve onları delmek için inanılmaz derecede sabit bir el gerektirdiğini belirtiyor.

Woan, insanların neredeyse iki bin yıl önce gökyüzünü takip etmelerine yardımcı olan bir mekanizma hakkında daha fazla bilgi edinmek amacıyla bugün evreni incelemek için kullandığımız teknikleri uyarlamanın harika bir ahenk olduğunu söylüyor.

Live Science. 29 Haziran 2024.

Makale: Woan, G., & Bayley, J. (2024). An improved calendar ring hole-count for the Antikythera mechanism. arXiv preprint arXiv:2403.00040.