Antik Yunan Şairi Sappho Kimdi?

MÖ 7. yüzyılda Lesbos (Midilli) Adası’nda doğan ve hakkında oldukça az detay bilinen Sappho, tarihte bilinen ilk kadın şairlerden biri. 

Kesin doğum tarihi bilinmiyor, ancak MÖ 630 civarında doğduğu düşünülüyor. Ailesi hakkında da sınırlı bilgiye sahibiz. Kharakhos ve Larikhos isminde iki erkek kardeşi olduğu biliniyor. En küçük erkek kardeşi Larikhos, sadece aristokrat ailelerin oğulları için ayrılmış bir görev olan Lesbos’daki Prytaneion’da bir kupa taşıyıcısı olduğu için aristokratik bir aileden geldiği düşünülüyor.

Hayatının çoğunu evlenmemiş genç kadınlar için kurduğu okulu yürüttüğü Lesbos’ta geçiren şairin, Pitakos önderliğindeki isyan sırasında Lesbos’tan ayrılmak zorunda bırakıldığını ve Sicilya’ya sürgüne gönderildiğini, Sicilya’da yerel halkın onun gelmesinin şerefine bir heykelini yaptıklarını biliyoruz.

Şiirlerini lirik türünde ve gizemli Aiol lehçesinde yazan Sappho’nun kullandığı dil, Roma döneminde artık kullanılmayan bir dildi ve daha sonraki dönemlerde üzerine çalışılmamasının nedenlerinden birinin bu olduğu düşünülüyor. Zaman içinde kaybolan eserlerinden günümüze genel olarak papirüs parçaları ve diğer yazarların alıntılarından derlenen birçok parça halinde şiiri ulaşabildi.

II. Nebuchadnezzar Kudüs’ü yağmalarken, Solon Atina kentini yönetirken, Fenikeli denizciler Afrika kıtasının etrafını ilk kez dolaşırken ve Anaksimandros her şeyin ilkesi olarak apeironu öne sürüp, ruhun hava benzeri bir doğaya sahip olduğunu iddia ederken, Sappho şu dizeleri kaleme alıyordu:

(Bu güzel çeviri, saygıdeğer Arza Erhat ve Cengiz Bektaş’ın, 1978 yılında, Cem Yayınları’ndan çıkan, “Sappho Üzerine Konuşmalar / Şiir Çevirileri” aslı kitabından alınmıştır.) 

Sappho, hem kadın yazarlar için bir öncü hem de lirik şiirin evriminde kritik bir figür. Eserleri ve etkisi, Antik Yunan dünyasının sınırlarını aşarak günümüzde hâlâ ilgi ve hayranlık uyandırıyor.