Antik Mısır Mayasıyla Modern Ekmek Yapıldı

Seamus Blackley, bir somun ekmek pişirmek için 5.000 yıldan fazla bir süredir Mısır çömleklerinin gözeneklerinde duran Maya mikroplarını kullandı.

Blackley, amatör bir Mısırbilimci, Xbox oyun konsolunun mucitlerinden biri, ayrıca ekmek yapım projelerinin resimlerini rutin olarak sosyal medyada yayınlayan hobi sahibi.

İlk adım, mayayı bulunduğu yerden, çömleği parçalamadan çıkarmaktı. Arkeolog Dr Serena Love’ın yardımı ile Blackley, ABD’nin Boston kentinde iki müzede düzenlenen Mısır bira ve ekmek yapım çömleklerinin koleksiyonlarına erişim kazandı.

(Ürdün’de 14.000 Yıllık En Eski Ekmek Kalıntıları Bulundu)

Ve maya suşlarını çıkarmak ve tanımlamak için Iowa Üniversitesi’nde doktora adayı olan mikrobiyolog Richard Bowman’ın yardımını aldı.

Bowman çömleklere besin enjekte etti, uyuyan mayaları besledi ve elde edilen sıvıyı çıkardı. Numunelerin çoğu laboratuvar incelemesi için gönderildi, ancak Blackley bir tane numuneyi kendine sakladı.

Blackley, su, eski tahıllar ve sterilize edilmiş kaplar kullanarak, bunları bir hafta boyunca yetiştirdi. Mısırlıların ekmek olarak tanımladıkları şeye mümkün olduğunca yaklaşmak için, Blackley mayaları, yaklaşık 10.000 yıl önce yerli bir buğday türü olan arpa ve einkorn’dan öğüttüğü tahılla besledi.

Gize’deki piramitlerin en eskisi yaklaşık 4.500 yıl önce inşa edildi, o zamanlar bu maya türleri zaten yaklaşık 700 yaşındaydı.

Ancak her hamur mayası üreticisinin size söyleyeceği gibi, mayalar çoğalmak için uygun bir ortama ihtiyaç duyar. Peki bunun gerçekten Mısır mayası olduğundan nasıl emin olabilirsiniz?

Önceki deneylerde çömlek yüzeylerinden kazınmış maya örnekleri kullanılmıştı, ancak bunlar kolayca kirlenmiş (kontamine olmak) olabilirdi.

Daha önce İsrail’de yapılan bir deney, mayayı içeriden çıkarmayı başarmıştı, ancak mayanın bulunduğu çömlek bu işlem sırasında tahrip olmuştu.

(Ekmeği Kim İcat Etti?)

Kontamine olmayı engellemek için, maya örnekleri genom dizilimi için gönderildi. Bazı modern maya türleri, modernliğin belirteçlerini tanımlamayı mümkün kılacak şekilde hali hazırda dizilenmişti.

Bowman, ilk örneklemeden bu kadar çabuk sonuç aldığı için şaşırdığını itiraf ediyor, ancak mayanın uykuda yatma kabiliyeti iyi biliniyor.

“Kültür uyuyabilir ve geri getirilebilir. Mayalar çok sağlam canlılardır.”

Eski tahılların pişirilmesi daha zordur, çünkü çok az glüten içerirler, ancak maya onları sevdi: “Güzel bir yapı ve kek benzeri bir dağılma oldu.”

Ekmeğin karamel aroması vardı – modern hamur mayasından daha tatlıydı.

Bu somun, geleneksel bir mutfak fırınında pişirildi, ancak arkeolog Dr Love’ın açıkladığına göre, Antik Mısırlılar aslında ısıtılmış seramik kaplarda pişiriyordu.

Projenin bir sonraki aşamasında, Love ve Blakeley, Antik Mısır tarzı çömlekleri yeniden yaratmak ve bunlarla pişirmeye başlamak için seramikçilerle birlikte çalışacak.

Hazırlıksız araştırma ekibi zaten bir müzeden maya örnekleri çıkarmak için izin aldı ve diğer iki koleksiyona erişim sağladı. Buradaki amaç, her biri 500 ila 700 yıl arayla ayrılan Eski, Orta ve Yeni Krallık dönemlerinden maya örnekleri toplamak ve tüm bu örneklerle ekmek pişirmek.

Bowman, yüzyıllar boyunca genetik kaymayı izlemek için genomları dizileyecek.

Love, “Bunlar tam olarak arkeolojinin yapması gereken şeyler. Ancak bu bilime dayanıyor ve bir akademik dergide yayınlanacak.” diyor.

BBC. 7 Ağustos 2019.