Antik Mayaların Bilinen En Eski Tuz İşlikleri Bulundu

Arkeologlar Belize’de bilinen en eski Maya tuz tesislerini ortaya çıkararak antik tuz üretimi ve günlük yaşam hakkında bilgiler edindiler.

Arkeologlardan oluşan bir ekip, güney Belize’de bilinen en eski antik Maya tuz işlerini kazdı.

Ekip, 2004 yılında deniz tabanının altında korunmuş ahşap yapılar, çeşitli eserler ve antik Maya’lara ait tek ahşap kano küreğini keşfeden Profesör Heather McKillop tarafından yönetildi. McKillop, yüksek lisans ve doktora çalışmaları sırasında kendisiyle çalışan, şu anda Teksas Üniversitesi’nde Yardımcı Doçent olan Elizabeth Sills ile birlikte çalıştı.

Belize’de deniz tabanının altında ahşap kalıntılar keşfettikleri ilk bulgularından bu yana ekip, kapsamlı bir dizi alan ortaya çıkardı. Bu alanlarda deniz suyunun tuza dönüştürülmesi için ateş üzerinde kaplarda kaynatıldığı “tuz mutfakları,” tuz işçilerine ait konutlar ve direk ve sazdan yapılmış diğer yapıların kalıntıları bulundu.

(İlgili: Antik Maya Tuz Üreticileri Evden Çalışıyordu)

Tüm bu yapılar, kıyı lagünlerindeki kırmızı mangrov bataklıklarında olağanüstü şekilde korunmuş durumdaydı. 2004 yılından beri araştırma ekibi, 4.042 ahşap direğin antik yapıların çevrelerini işaretlediği toplam 70 su altı alanını haritalandırdı.

2023’te ekip, diğer tuz işliklerinde yaygın olan kırık çanak çömleklerin bulunmadığı, ancak birkaç seramik parçasının keşfedildiği Jay-yi Nah adlı bir alanı kazmak için Belize’ye geri döndü.

McKillop, “Bu parçalar, daha önce kazı yaptığım Wild Cane Cay adasındaki kalıntılara benziyordu. Bu yüzden Sills’e, Jay-yi Nah’taki direkleri ve deniz tabanındaki eserleri yeniden araştırmamızı önerdim” diyor.

Kazılarından sonra McKillop, Jay-yi Nah’tan çıkan eserleri incelemek üzere yakın bir kasabada çalışmaya devam etti. Bulunan malzemeler, ithal seramikler, obsidyen ve yüksek kaliteli çakmaktaşı gibi lüks ürünler içeren diğer su altı alanlarından farklıydı.

McKillop, “Başta bu durum kafa karıştırıcıydı. Ancak Jay-yi Nah’ta bulduğumuz bir direğin radyokarbon tarihi, Erken Klasik dönem (MS 250-600) ile uyuştu ve bu gizemi çözdü” diyor.

Jay-yi Nah’ın, diğer su altı alanlarına kıyasla çok daha eski olduğu anlaşıldı. Araştırmalar, Jay-yi Nah’ın bir yerel girişim olarak geliştiğini ve daha sonraki Geç Klasik dönem (MS 650–800) sırasında iç kesimlerdeki Maya nüfusunun zirveye ulaştığı ve tuz talebinin arttığı dönemdeki dış ticaret bağlantılarının henüz oluşmadığını gösterdi.

Jay-yi Nah, Erken Klasik dönemde tuz üreten küçük bir site olarak başlamış ve Wild Cane Cay’deki yakın toplulukla bağlantılı çalışmıştı. Wild Cane Cay’deki oksijensiz tabakalarda korunmuş bol miktarda balık kemiği, burada üretilen tuzun bir kısmının, balıkların daha sonra tüketim veya ticaret için tuzlanmasında kullanıldığını gösteriyor.

Louisiana State University. 12 Kasım 2024.

Makale: McKillop, H., & Sills, E. C. (2024). Earliest Ancient Maya salt production in southern Belize: excavations at Jay-yi Nah. Antiquity, 1–16.