Antalya’da Gerçekten Noel Baba’nın Kemikleri Bulunabilir mi?

Antalya’daki Aziz Nikolaos Anıt Müzesi’nde çalışan arkeologlar, gerçek aziz mezarını bulduklarını iddia ediyor ancak konuyla ilgili birçok soru işareti var.

Antalya’daki Myra St. Nicholas Kilisesi’nin içi. Arkeologlar Aziz Nicholas’ın kemiklerinin burada olduğunu iddia ediyor. F: Ali İhsan Öztürk / Getty

Santa Claus nerede? Kesinlikle Kuzey Kutbu’nda değil. Arkeologlar, Aziz Nicholas’ın mezar yeri hakkında fikir ayrılığına devam ediyor.

Antalya’daki Aziz Nikolaos Anıt Müzesi’nde çalışan araştırmacılar, Noel simgesine ilham veren gerçek insanın olası mezarına dair yeni bulgular bulduklarını düşünüyor. Türkiye’nin güneyindeki Arkeologlar, Antalya ilinde bir kilisenin mozaik kaplı zemininin altında, daha önce bilinmeyen bir mezar bulunduklarına inanmalarını sağlayan taramalar yaptı.

Kilise, Aziz Nikolaos’un 4. yüzyılda doğduğu ve yaşamış olduğu düşünülen bölgede, Antalya’nın Demre ilçesinde bulunuyor. Geleneklere göre, Aziz Nicholas yoksullara yardım etmesi ve hediye vermesi ile meşhur olduğu kabul ediliyor.

Yıllar geçtikçe cömert bir aziz olarak ünü devam etti ve Hollanda’da “Sinterklaas” olarak adlandırılmaya başladı. Günümüzde devam eden modern Aziz Nikolaos (Noel Baba) tasvirine, 19. yüzyıl sanatçısı Washington Irving’e borçluyuz.

Aziz Nikolaos’ın şöhreti gibi, kemiklerinin yeri de kime sorduğunuza göre değişiyor.

Geleneksel olarak, St. Nikolaos kemiklerinin 11. yüzyılda İtalyan denizciler tarafından çalındığına inanılıyordu. Demre, (Antik çağda Myra) bu süre içinde Arap güçleri tarafından işgal edilmişti. Çalınan kemiklerin, İtalya’nın güneydoğu kıyısındaki San Nicola Bazilikası’nın bodrumuna alındığı düşünülüyordu.

Ardından 1993’te bir arkeoloji ekibi, Akdeniz’in Gemile Adası’nın azizin son dinlenme yeri olduğunu iddia etti. Bu sonuca, esas kanıtlar temelinde, yani adanın denizciler tarafından Aziz Nikolaos olarak adlandırıldığına dayanarak varmışlardı. 4. yüzyıla tarihlenen arkeolojik kalıntılar da, burada törensel bir gömüt olduğuna işaret ediyordu. Bu teoriye göre arkeologlar, kemiklerin 7. yüzyılda bir Arap filosundan kaçmak için Myra’ya taşındığına inanıyorlar.

İLGİLİ: Antalya’da Aziz Nikolaos Anıt Müzesi’nin Altında Tapınak Keşfedildi

Türkiye, 2009 yılında İtalya’dan Aziz’in kemiklerini geri vermesini istemişti, ancak İtalya vermemişti.

Arkeologlar, Demre kilisesinin tabanı altında duran şeyi gerçekten tespit edebilmek için, oldukça karmaşık mozaikleri tek tek çıkarmak zorunda.

Antalya Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü, taramaların büyük bir keşif olabileceği izlenimi vermesi üzerine arkeologları çalışmalarında yardımcı olmaya çağırdı. Ancak duruma şüphe ile yaklaşanlar, taramalarla sadece yerin altındaki toprak oyukların bulunduğunu söylüyor.

Peki neden St. Nikolaos’un kemikleri hakkında bu kadar ateşli tartışmalar var?

Aziz olarak, onun fiziksel kalıntıları kutsal olarak kabul edilir ve bu nedenle Katolik Kilisesi tarafından büyük saygı gösterilir. Benzer tartışmalar, farklı yerlerde “bulunmuş” olan Mary Magdalene ve St. Peter kalıntıları üzerine de ortaya çıkmıştı.

St. Nikolaos’un mirasına adanmış Katolik bir kurum olan St. Nikolaos Merkezi, “aksi kanıtlanana kadar” kemiklerin Basilica di San Nicola’da olduğunu kabul ediyor.

Merkezden bir temsilci olan Carol Meyers, “Bu spekülasyon için henüz çok erken. Eğer kutsal kalıntılar bulunduysa, uluslararası uzmanlar tarafından tarihlendirilmesi ve incelenmesi gerekir. Türkler elbette ki turizmi teşvik etmekle çok ilgileniyor.” diyor.

İLGİLİ: Kemikler, Noel Baba’nın Nasıl Göründüğünü Gösteriyor

Yetkili makamlar, keşiflerin turizm için faydalı olacağını belirtiyor ancak bu hedefin duyurunun arkasında olduğunu iddia ediyor.

Eğer azizin kemikleri bulunursa DNA testi yapmak mümkün olabilir. Geçtiğimiz aylarda Antik Kenanlı DNA’sı ilk defa dizilendi ve soylarının günümüz Lübnan’ında devam ettiği ortaya çıktı.

Antalya Rölöve ve Anıtlar İl Müdürü Cemil Karabayram, Noel Baba olarak bilinen Aziz Nikolaos’un İtalya’ya kaçırıldığı söylenen kemiklerinin, bu yeni buldukları tapınakta olabileceğine yönelik önemli bulgulara ulaştıklarını söyledi.

Ancak tüm bunların ötesinde, bunun Noel Baba’nın mezarı olup olmadığını söylemek için henüz erken.

Aziz Nikolaos kimdir?

Milattan sonra 3. yüzyılın ikinci yarısında Patara’da doğup Myra’da (Demre) piskoposluk yapmış olan Aziz Nikolaos’ın dini kişiliği öldükten sonra aziz mertebesine ulaşmasını sağladı ve başta eski Rusya Çarlığı olmak üzere Avrupa’nın birçok ülkesinin en popüler azizi oldu.

Almanya’nın Freiburg, İtalya’nın Bari ve Napoli kentleri ile tüm Sicilya adasında özel saygı duyulan Aziz Nikolaos, Hollanda ve İngiliz dillerinde Santa Klaus olarak tanındı, bunlar sayesinde ABD’de New York’u koruyan azizlerden biri sayıldı.

Avrupa’nın kuzey ülkelerinde çocukların koruyucusu ve sevindiricisi Noel Baba geleneği Aziz Nikolaos inancıyla bütünleştirilerek yarı dini ve çok popüler efsanevi bir tip yaratılmasına sebep oldu.

Aziz Nikolaos Kilisesi, Bizans sanat tarihinin önemli bir anıtı mimari üslubu ve süslemesiyle Orta Bizans Dönemi’nin en seçkin örneklerinden biri.

National Geographic. 5 Ekim 2017.