Antakya’da Bulunan Musalar Mozaiği

2009’da başlayan “The Museum Hotel Antakya” inşasında ortaya çıkarılan Musalar Mozaiği, MS 2. yüzyıldan kalma bir Roma villasına ait. 

Necmi Asfuroğlu Mozaik Müzesi’nde sergilenen Pegasus Mozaiği’nin bir parçası olan eser, 162 farklı renk tonu olan doğal taştan (tessera) ve dört farklı panelden oluşuyor. 

Muhtemelen villanın triclinium (yemek odası) bölümünün tabanını süsleyen ana mozaikteki 4 panelden Pegasus betimli olanı ana sahneyi oluşturuyor. Hemen altında yan yana dizilmiş bu üç panel de birbiriyle bağlantılı olarak Musalar hikayesini anlatıyor.

Pegasus paneli yemek yiyenlere dönük konumlanırken, Musaları tasvir eden üç panel, odaya girenlerin ilk karşılaştığı kısmı oluşturuyor. Zeus ile Mnemosyne’nin kızları olan dokuz Musa’nın sekizini içeren uzun panel ortada yer alıyor. Her iki yanındaki diğer paneller ise daha küçük boyutlarda.

Sol tarafta Musaların evi olan Helikon Dağı ve dağın yer aldığı bölge olan Boeotia’nın kişileştirilmeleri tasvir ediliyor. Apollon tarzında tasvir edilen çelenkli Helikon’un hemen altında ismi yazıyor. Bir kolu başının üstünde dinlenirken diğer eliyle muhtemelen bir defne dalı tutuyor. Diğer figürün üzerinde ise Boeotia adı yazılı. Yunan mitolojisindeki birçok hikayeye sahne olan Boeotia, kırsal petasos (güneş şapkası) takan ve elinde bir keçi tutan bir çoban olarak tasvir ediliyor.

Orta panelde, Sirenlere karşı bir müzik yarışmasını kazanarak Sirenlerden koparılan tüy taçları takan sekiz Musa tasvir ediliyor. Alışılmadık bir şekilde, her Musa hem adlandırılıyor hem de niteliğine göre tanımlanıyor. Ayrıca Hesiodos’un Theogonía eserinde listelediği sıraya göre düzenlenmemiş olması dikkat çekiyor.

Sağ taraftaki panelde ise dokuzuncu Musa – kız kardeşlerin lideri Kalliope – Hesiodos’a kuzularını güttüğü Helikon Dağı’nın eteğinde defne ağacından ince bir dal ve şairliğe özgü ilham verirken tasvir ediliyor. Hesiodos’un Thegonoia adlı eserinde bu olayın anlatımı ve Musalara yağdırdığı övgüler yer alıyor. Üç Musa paneli, birlikte bu bölüme atıfta bulunuyor olmalı.