Antakya’da Bulunan Kem Göz ve Bahtiyar Kambur Mozaikleri

Kem göz mozaiğinin üzerinde, “kim içeridekiler hakkında ne düşünürse, aynısı ile karşılaşsın” anlamında Grekçe “KAICY” yazıyor.

“Kem Göz” ve “Bahtiyar Kambur” mozaikleri, 1932-1939 yıllarında Antakya’da sürdürülen kazılarda Roma dönemine ait bir villa olan “Kem Göz Evi”nin girişinde bulundu. MS 2. yüzyıla tarihlenen her iki mozaik de Hatay Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.

Roma döneminde evlerin giriş kısmına nazarlık olarak yaptırılan türden olan her iki mozaiğin de üzerinde, “kim baktığı mekan ya da içindekiler hakkında ne düşünürse, aynısı ile karşılaşsın” anlamında Grekçe “KAICY” kelimesi yazıyor.

“Kem Göz” taban mozaiğinde, kem göze saldıran hayvanlar ve silahların yanı sıra iri fallusuyla dikkati çeken Pan ve “sana da” anlamındaki “KAICY” yazısı yer alıyor. Kem göze karşı tehditkar bir tavır söz konusu.

Aynı villada bulunan “Bahtiyar Kambur” adlı diğer mozaik tasvirde, aynı şekilde çıplak olarak tasvir edilen kambur adamın bedeninin alt kısmında iri bir fallus betimi dikkat çekiyor. Sırtındaki dev çıkıntısı ile “Bahtiyar Kambur” elinde değnekler tutarak yürüyor. Başının üst kısmındaki “KAICY” yazısı bereket ve korunma dileğine hizmet etme amacını taşıyor.

Bolluk ve bereket getirdiğine ve kötülüklere karşı koruyucu olduğuna inanılan Tanrı Priapus’un simgesi fallus, tek olarak da evlerin kapıları üzerine işleniyordu. Fallus (phalli) ve fica (baş parmağın işaret ve orta parmak arasına alınması hareketi), Roma döneminde iyi şans getirmesi için tilsim olarak kullanılıyordu.