Anıt Çemberde, Neolitik İnşa Patlamasının Kanıtı Bulundu

MÖ 2500 tarihlerindeki yoğun inşa faaliyetleri, İngiltere’nin güneyinde büyük tören yapılarının ortaya çıkmasına sebep oldu. 

Araştırmacılar, Dorset’teki Dorchester’in hemen dışında bulunan, tarih öncesine ait büyük Mount Pleasant anıt çemberinin kalıntılarını yeniden incelemek için en son bilimsel yöntemleri kullandılar. Bu, büyük Geç Neolitik anıt için ilk kez doğru bir tarihleme elde edildi ve inşaatın gerçekleştiği inanılmaz hız hakkında yeni bilgiler sundu.

Mount Pleasant anıt çemberinin içinde büyük, çitlerle çevrili bir muhafaza ve karmaşık bir eşmerkezli ahşap ve taş anıt vardı. Yeni analizler, tüm bu farklı unsurların 125 yıldan daha kısa bir sürede (önceden düşünülenden çok daha kısa bir süre) tamamlandığını gösteriyor. Veriler; yerleşmenin ilk madenleri kullanan ve farklı çömlek türlerini ayrıca yeni fikir ve dini inançları kıta Avrupa’dan getiren yeni insanların gelmesinden 150 yıl önce yapıldığını gösteriyor. 

(Portekiz’de 4.500 Yıllık ‘Ahşap Çemberler’ Keşfedildi)

MÖ 2500 civarında inşa edilen Mount Pleasant, güney İngiltere’de bilinen aynı döneme ait 5 mega çemberden biri. Diğerleri, Marden, Stonehenge, Durrington Walls ve Knowlton. Stonehenge de bu dönemde yapıldı. Bu çember alanlar, muhtemelen insanların ziyafet ve ritüeller için toplandıkları, ulaşmak için uzun mesafeler kat ettikleri önemli tören yerleriydi. 

Cardiff Üniversitesi Tarih, Arkeoloji ve Din Fakültesi’nde doktora öğrencisi olan Susan Greaney, ‘’Bu yeni tarihleme, MÖ 2500’lerin önemli dönemini anlamamıza yardımcı oluyor. Ortaya çıkan tablo, İngiltere’nin güneyinde ve belki de daha uzaklarda inşa edilmekte olan bu büyük ve emeği yoğun anıtların arkasında genel anlamda inşaat için büyük bir çalışma olduğunu gösteriyor. Yapım için çok sayıda insan gerekiyordu. Devasa hendekleri, boynuz kazma gibi basit aletlerle kazmak gibi yoğun çalışma gerektiren işler de vardı. Çeşitli alanların yapımı birkaç aşamada gerçekleşmesine rağmen yapımında birbirini izleyen nesiller çalışmış. Tüm işler yüzyılı aşkın bir süre içinde yoğunlaştı.’’ diyor.

Araştırmacılar, 1970 yılında yapılan kazı çalışmalarındaki boynuz kazma; odun kömürü parçaları ve insan kemiği buluntularından örnekler aldılar. Bu örnekler, kesin tarih hesaplanması için radyokarbon tarihlendirmesi yapılmak üzere Oxford, Belfast, Glasgow ve Zürih’teki laboratuvarlara gönderildi. Bunlar daha sonra Bayes analizi adı verilen istatistiksel bir teknik kullanılarak işlendi ve birleştirildi. Bu yöntem ekibin, yapım tarihini ve sırasını öngörmek için her örneğin bağlamı, tabakası ve malzemesi gibi elde edilen bilgilerle tarihleri birleştirmesini sağladı. 

Greaney, ‘’Hala net olmayan şey, bu anıtların neden inşa edildiği. İnsanlar bu anıtları değişimin geldiğini görebildikleri için son bir uğurlama olarak mı inşa ediyorlardı? Yoksa bu anıtları inşa etme çabası ve emeği, yeni insanların gelebileceği bir boşluk yaratmak amacıyla çıkarılan bir isyana, liderlere veya dine inancın çökmesine yol açtı mı? Pleasant Dağı’ndaki merkezi taş anıtın bir kısmı parçalanmış, acaba bir huzursuzluk sebebi ile yıkıldı mı?’’ diyor. 

Historic England’dan Dr. Peter Marshall, ‘’Bu araştırma, müzelerde depolanan arkeolojik koleksiyonların önemini gösteriyor. Yerleşme, 1970-1971 yıllarında kazılmış olsa da, arşive geri dönüp yeni bilimsel teknikler uygulamak hala mümkün oluyor. Arkeolojik uygulamalar geliştikçe, bu müze koleksiyonlarının değeri ve uzun süre korunmalarının önemi yadsınamaz.’’ diyor.

Cardiff University, 5 Kasım 2020.

Makale: Greaney, S., Hazell, Z., Barclay, A., Bronk Ramsey, C., Dunbar, E., Hajdas, I., … & Marshall, P. (2020, August). Tempo of a mega-henge: a new chronology for Mount Pleasant, Dorchester, Dorset. In Proceedings of the Prehistoric Society (Vol. 86).