And Kültürünün Ritüellerde Kullandığı Gizli Geçitler Keşfedildi

Eski And kültürünün kullandığı gizli geçitler 3.000 yıl sonra ilk kez açıldı ve içerisinde uyuşturucu içeren dini ritüeller yapıldığı düşünülüyor.

Arkeologlar, Peru And Dağları’ndaki eski Chavín de Huántar tapınak kompleksinin derinliklerinde gizli geçitler ve galeriler kompleksi ortaya çıkardılar. Araştırmacılar, oda ve galeri ağının, muhtemelen saykodelik uyuşturucuları içeren dini ritüellerde kullanıldığını düşünüyor.

Stanford Üniversitesi’nden araştırmayı yöneten arkeolog John Rick, “Yaklaşık 3.000 yıldır ilk kez bu özel gizli yapılar keşfediliyor; karanlık ve izole odaların bazıları duyusal yoksunluk için kullanılmış olabilirken, daha büyük galerilerin bazıları idollere tapınmak için kullanılmış gibi görünüyor.” diyor.

“Bunlar taş döşeli geçitler, koridorlar, odalar, hücreler ve nişler. İçinden geçilebilecek büyüklükte, üzeri taş kirişlerle örtülü. Galeriler, söyleyebileceğimizden çok çeşitli işlevlere sahip, ancak hepsi ritüel etkinlikle ilgili.”

(İlgili: And Dağlarında İklim, Siyasi Merkezileşme ve Diyet İlişkisi)

Rick, yeni keşfedilen geçitlerin tam olarak tünel olmadığını, çünkü zemine kazılmamış olduklarını söylüyor. Bunun yerine, MÖ 1200 ile MÖ 200 yılları arasında kademeli olarak inşa edildiği için muazzam tapınak kompleksi kütlesinin içinde kasıtlı olarak yapılmışlardı.

Odaların bazıları, başlangıçta, ağır hizmet tipi çatılar ve genişletilmiş giriş geçitleri ile bir süre için erişilebilir tutulan yüzeye yakın odalar gibi görünüyor. Geçitler 100 metreye kadar uzunlukta, ancak çoğu, kıvrılıyor ve dik açılı köşeler ile dolu.

15 yıllık kazılarda Chavín de Huántar’da toplam 36 galeri ve bunlarla ilişkili geçitler bulundu, ancak bu son ağ yalnızca birkaç yıl önce tespit edildi ve bu yıla kadar araştırılamadı.

Antik Tapınak

Arkeologlar, Chavín de Huántar’ın 3.200 ila 2.200 yıl önce Peru’nun kuzey ve orta kesimlerinde yaşayan gizemli Chavín halkının dini merkezi olduğunu düşünüyor. Kompleks, Lima’nın yaklaşık 430 kilometre kuzeyinde, 3.000 metreden daha yüksek bir dağ vadisinde bulunuyor ve şimdiye kadar bulunan birkaç Chavín dini bölgesinin en büyüğü.

Rick, kompleksin derinliklerindeki en son geçitlerin ilk olarak 2019’da tespit edildiğini ve başlangıçta uzaktan kumandalı bir kamera ile araştırıldığını söylüyor.

COVID-19 kısıtlamaları, arkeologların yaklaşık 3.000 yıl önce görünüşe göre kapatıldıktan sonra ilk kez geçiş yollarına girebildikleri bu yılın Mayıs ayına kadar daha fazla keşfi engelledi.

Geçitler, biri büyük bir And yırtıcı kuşu olan bir akbabanın sembolik başı ve kanatlarıyla süslenmiş iki büyük ritüel taş kase içeren bir ana galeriye açılıyordu. Galeri artık Condor Galerisi olarak biliniyor.

Rick, “Artık galeriyi belgeledik, ancak keşfedilecek çok şey kaldı. Önümüzdeki yıl büyük kazılar başlayacak.” diyor. Galerinin daha önce bulunanların çoğundan daha derin olduğunu ve daha eski göründüğünü ekliyor. Rick, “Condor Galerisi, galerinin inşa edilmesinden bu yana ve muhtemelen resmen kapatıldığından beri en az 3.000 yıllık bir yaşa işaret eden birçok kanıt gösteriyor.” diyor.

Gizemli din

Chavín inançları hakkında çok az şey biliniyor, ancak yeni keşfedilen pasajlar ve galeri, geçmişte Chavín de Huántar’da bulunan diğer odalar gibi dini bir amaca sahip gibi görünüyor. Rick, “Galerilerin anlayabildiğimiz kadarıyla çeşitli işlevleri var.” diyor.

Odalar, duyusal yoksunluk veya ritüel görsel, işitsel ve dokunsal yönelim bozukluğu için kullanılmış olabilecek birkaç küçük oda içeriyor. Diğer odalar, Chavín de Huántar’da çok sayıda ortaya çıkarılan ve oradaki törenlerde kullanılmış gibi görünen dev deniz yumuşakçası kabuklarından yapılmış ünlü oymalı süs trompetleri de dahil olmak üzere ibadet veya ritüel ekipmanı depolamak için kullanıldı.

And Dağları’ndaki benzer yaştaki dini alanlarda bazı geçitler ve galeriler keşfedilmiş olsa da, bunlar genellikle çok daha küçük ve daha basitti. Rick, “Bunlar, Chavín’de bulunanlar gibi eserlerle dolu değildi.” diyor.

Rick, “Yeni Dünya’daki en benzer geçitler, Orta Meksika’daki Teotihuacan piramitlerinin altındaki mağaralar olabilir, ancak farklılıklar hala göze çarpıyor. Chavín, galerilerin sayısı ve doğası bakımından etkili bir şekilde benzersiz.” diyor.

Chavín de Huántar’daki son araştırmalarda yer almayan, Yale Üniversitesi’nde Güney Amerika tarihöncesi uzmanı olan antropolog ve arkeolog Richard Burger, Condor Galerisi’ndeki iki kasenin muhtemelen dini törenler için saykodelik ilaçları öğütmek için kullanılan havanlar olduğunu söylüyor.

“Chavín’de halüsinojenik madde solumak için bir gelenek vardı. Dimetiltriptamin veya DMT içeren güçlü bir halüsinojenik madde içeren vilca ağacının tohum kabuklarından yapılıyordu.”

Keşifte yer almayan ancak Chavín de Huántar’da Rick ile birlikte çalışan Florida Üniversitesi’nden antropolog Dan Contreras, son keşfedilen tünellerin, arkeologların geçiş yollarını yeni tekniklerle incelemesi için ender bir fırsat sunduğunu söylüyor. “Chavín’deki tapınak kompleksi birkaç kapalı geçit ağı içeriyor olsa da, bu tamamen bilinmeyen bir şey. Şimdiye kadar sadece girilmemiş değil, aynı zamanda kimse orada olduğunu bile bilmiyordu.”

Geçitlerin çoğu başlangıçta yüzeye yakınmış gibi görünüyor, ancak kompleks yüzyıllar boyunca daha yükseğe inşa edildiğinden bunlar kapandı. En ünlülerinden biri, merkezine yakın bir yerde taştan bir monolit bulunan bir galeri.

Live Science. 27 Haziran 2022.