Anadolu Medeniyetleri Müzesinde Görülmesi Gereken 15 Frig Eseri

Anadolu’nun önemli medeniyetlerinden biri olan Friglerin başkenti Ankara Polatlı’daki Gordion’dur. Gordion ve çevresinden gelen birbirinden güzel Frig dönemi eserleri, Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenmektedir. Özellikle müzenin yenilenmesiyle vitrinlerin düzeni değiştirilerek MM Tümülüsü’nün yeniden canlandırılması, bu müzeye sadece Frig eserlerini görmek için bile gitmeye değer kılmıştır. Daha önce Anadolu Medeniyetleri Müzesindeki Çatalhöyük eserlerini paylaşmıştık. Bu yazımızda da görülmeye değer Frig eserlerinin bazılarını sizlerle paylaşıyoruz.

1- Kybele Başı

Kybele Başı, M.Ö. 6. Yüzyıl, Salmanköy.

Frig tanrıçası Kybele /Matar, ana tanrıça olarak da bilinir. Genellikle yanında aslan gibi yırtıcı hayvanlarla birlikte betimlenmiştir. Sadece başı kalmış bu heykel, kumtaşından yapılmıştır.

2- Kakma işlemeli ahşap masa

Büyük Tümülüs/MM Tümülüsü, Kakma işlemeli ahşap masa, Orta Frig Dönemi, yaklaşık M.Ö. 740.

MM Tümülüsü, Midas Tümülüsü olarak bilinmesine rağmen, muhtemelen Midas’ın babası olan Gordias’a aittir. Mezar 1950’lerdeki kazılarda el değmemiş halde bulunduğunda, içinde çok sayıda ahşap eşya da ele geçirilmiştir. Burada gördüğünüz ahşap masa, Frig ahşap işçiliğinin önemli örneklerinden biridir.

3- Servis sehpaları

MM Tümülüsü, Servis sehpaları, Orta Frig Dönemi, yaklaşık MÖ 740.

İlk ortaya çıkarıldığında paravan olduğu düşünülen bu sehpanın alt kısmında, çember içindeki desenin Tanrıça Matar’ı temsil ettiği düşünülmektedir. Ayrıca süslemelerde simetriye önem verilmesi, Frig zanaatkârların matematikte usta olduklarının da göstergesidir.

4- Ahşap kakmalı tabure ve masa parçaları

Arkada: Ahşap Kakmalı Tabure, P Tümülüsü, Gordion, Mö 8. yüzyılın başları

Önde: Kabaralı Hizmet Masası Parçaları, Gordion

Bu kakmalı tabure, MM Tümülüsü’nden önce yapılmış olan P Tümülüsü’nde ele geçirilmiştir. İşçilik bakımından MM Tümülüsü’nde bulunan kakmalı masa ile kıyaslanabilecek düzeydedir.

5- Koçbaşı tunç situla

Koçbaşı tunç situla. Orta Frig Dönemi, MM Tümülüsü, yaklaşık M.Ö. 740

MM Tümülüsü’nde ahşap eserlerin yanı sıra çok sayıda tunç eser de ele geçirilmiştir. Bunların büyük bir kısmının Gordias’ın cenaze şöleni sırasında kullanılan kaplar olduğu düşünülmektedir. Burada gördüğünüz alt kısmı koçbaşı şeklinde bir törensel içki kabıdır. Diğer tunç kaplarla birlikte MM Tümülüsü’nde bulunmuştur.

6- Oyuncaklar

Ahşap Hayvan Figürinleri /Oyuncaklar, P Tümülüsü, MÖ 8. yüzyılın başları

P Tümülüsü’nün, kraliyet ailesine mensup bir çocuğa ait olduğu düşünülmektedir. Mezarda çok sayıda hayvan biçimli oyuncak ele geçirilmiştir.

7- Savaşan hayvanlar

Savaşan hayvanlar, P Tümülüsü, MÖ 8. yüzyılın başları

Bir aslan ve boğanın savaşının gösterildiği bu ahşap oyuncak, diğer örnekleriyle birlikte P Tümülüsü’nde bulunmuştur.

8- İçinde şölen kapları bulunan kazan

İçinde şölen kapları bulunan kazan, MM Tümülüsü, yaklaşık MÖ 740.

Frigler, cenazeler sırasında ölüyü anmak için şölen düzenliyordu. MM Tümülüsü’nde bu kapların bir kısmı, şölenin bitimiyle kazanların içine konmuş ve mezar kapatılmıştı. Bu tür büyük kazanların alkollü içki ya da yahni gibi sulu yemekleri muhafaza etmek için kullanıldığı düşünülebilir. Burada gördüğünüz kazanın kulp yerlerinde insan başlı kanatlı cinler ya da sirenler betimlenmiştir.

9- Kaz biçimli kaplar

Kaz biçimli kaplar, P Tümülüsü, Gordion, MÖ 8. yüzyılın başları

Bir çocuğa ait olan P Tümülüsü’nde ahşap hayvan oyuncaklarının yanı sıra, bulunan seramik kaplarda da hayvan teması önemlidir. Buradaki kazların birinin dişi diğerinin de erkek olduğu öne sürülmüştür.

10- Maşrapa

Maşrapa, P Tümülüsü, Gordion, MÖ 8. yüzyılın başları

P Tümülüsü’nde ele geçirilen seramik kapların bir kısmının üzerinde, ahşap oyuncaklara benzer hayvan figürleri yer alır. Bu maşrapada da bir boğa resmedilmiştir.

11- Kemer parçası

Kemer parçası, tunç, Gordion.

12- Fibulalar

Fibulalar, Frig dönemi, Gordion

Fibula, bir tür süslü çengelli iğnedir. Genellikle giysilerin tutturulması ve süs amacıyla kullanılıyorlardı. Midas’ın babası Gordias’ın mezarı olduğu düşünülen MM Tümülüsü’nde bir torba içinde yüzden fazla fibula ele geçirilmiştir. Bu resimde gördüğünüz tipte fibulalar, Frig metal işçiliğinin önemli örneklerindendir.

13- Frig yazıtları

Frigler yazıtlarında Fenikelilerin kullandıklarına benzer bir alfabe kullandılar. Henüz tam anlamıyla çözülememiş olmasına rağmen yazıtlar okunabilmektedir.

14- Kazan

Ağız kısmında insan başlı kanatlı cin süslemeleri olan kazan, Gordion, MM Tümülüsü, yaklaşık MÖ 740

15- Matar/ Kybele Heykeli

Tanrıça Matar/Kybele Heykeli, Boğazköy

Genellikle yüksek bir başlıkla betimlenmiş olan Kybele, bu heykelde yanında çifte flüt ve kithara çalan müzisyenlerle betimlenmiştir.