Amerika’da İnsan Varlığına Dair En Eski Kanıt Nedir?

Daha önce araştırmacılar, insanların Kuzey Amerika’ya 13.000 yıl önce geldiğini düşünüyordu ancak şimdi çok daha eski kanıtlar buluyorlar.

İnsanların Amerika’ya gelmesi ve yerleşmesi, insanlığın gezegendeki yolculuğunda önemli bir adımdı, ancak bu dönüm noktasına tam olarak ne zaman ulaşıldığı hala tartışmalı. Peki şu anda elimizdeki kanıtlara göre ilk insanlar Kuzey Amerika’ya ne zaman geldi?

Yaklaşık 13.000 yıl öncesine tarihlenen taş eserlere dayanarak, arkeologlar 20. yüzyılın büyük bölümünde tarih öncesi Clovis kültürünün Amerika’ya ilk göç eden kültür olduğunu öne sürdüler. Bununla birlikte, ilk kez 1975 yılında keşfedilen güney Şili’deki Monte Verde bölgesinin yaklaşık 14.200 yaşında olduğu tespit edildi. Eğer insanlar Güney Amerika’da bu noktaya kadar ulaştıysa (ya ataları bir zamanlar Asya ile Kuzey Amerika’yı birbirine bağlayan Bering Kara Köprüsü’nü geçtikten sonra ya da Pasifik kıyılarında deniz taşıtlarıyla seyahat ettikten sonra) o zaman Kuzey Amerika’da daha eski yerleşimler mevcut olmalıydı.

2009’dan itibaren arkeologlar Idaho’daki Cooper’s Ferry sahasında kalıntılar kazmaya başladı. Bu tabakalardaki ok uçlarının radyokarbon tarihlemesi, insanların yaklaşık 16.000 yıl önce Kuzey Amerika’nın içlerine doğru yol aldıklarını ortaya çıkardı.

(İlgili: İspanyollar İnka Lideri Atahualpa’yı Nasıl Tuzağa Düşürdü?)

Cooper’s Ferry, kıtada insan yerleşiminin şimdiye kadarki en eski ve güçlü kanıtı olabilir ve 2023’teki yayınlanmamış araştırmalar biraz daha eski kanıtları anlatıyor; Oregon’da 18.000 yıl öncesine tarihlenen hayvan dişlerinin yanındaki taş aletler. Ancak bilim insanları yakın zaman önce Kuzey Amerika’daki daha eski yerleşimlere dair tartışmalı izler buldu.

2020 yılında, orta Meksika’daki Astillero Dağları’ndaki Chiquihuite Mağarası’nda kazı yapan arkeologlar, yaklaşık 1.900 taş eser ortaya çıkardı. Nesnelerin radyokarbon ve optik olarak uyarılmış lüminesans tarihlemesi, insanların bölgeyi 31.000 ila 33.000 yıl önce iskan etmiş olabileceğini öne sürdü.

Daha sonra, 2021’de bilim insanları, New Mexico’nun güney merkezinde, şu anda White Sands Ulusal Parkı olan eski bir göl yatağına gömülü 60 insan ayak izini test etti. Ayak izlerindeki çökeltilerde bulunan tohumlar üzerinde karbon tarihleme yöntemleri kullanarak, insanların Yeni Dünya’da yaklaşık 21.000 ila 23.000 yıl önce yaşadığını öne sürdüler.

Ancak California Eyalet Üniversitesi’nden arkeolog Matthew Des Lauriers, hem Chiquihuite hem de White Sands alanlarındaki iddialarda bazı sorunlar olduğunu söylüyor.

Chiquihuite’de kazı yapan bilim insanları bile, başkalarının burada keşfedilen en eski taş aletlerin insan kökenli olmadığını, yalnızca yapay görünen normal kayalar olduğunu iddia edebileceklerini belirtti. Bağımsız bir grubun 2021 yılında yaptığı bir araştırma gerçekten de bu iddiayı ortaya koydu.

Waters, White Sands’teki ayak izlerinin açıkça insana ait olduğunu belirtti. Ancak ayak izlerini tarihlendirmek için kullanılan eski bitki örneklerinin gerçek yaşlarından daha yaşlı görünebileceğini belirtti.

Des Lauriers, “Ayak izlerinin tarihlemesi konusunda gerçek sorunlar var.” diyor. Waters, izlerin gerçekte yalnızca 15.000 yıllık olabileceğini tahmin ediyor.

Waters, Brezilya’da keşfedilen taş eserlere dayanan bazı iddiaların, insanların Pedra Furada gibi buradaki bölgelere yaklaşık 35.000 yıl önce ulaşmış olabileceğini öne sürdüğünü söylüyor. Ancak 2022’de yapılan bir araştırma, bu eserlerin aslında kapuçin maymunları tarafından, yemişleri kırmak için kayaları kullanarak yaratılmış olabileceğini ortaya çıkardı.

Ancak Güney Amerika’daki ilk insan yerleşimine dair başka kanıtlar da ortaya çıkıyor. 2023 yılında yapılan bir çalışmada, insanlar tarafından Brezilya’dan kolye haline getirilen 27.000 yıllık tembel hayvan kemikleri bulundu.

Amerika kıtasındaki insanlar hakkında sık sık yeni fikirler geliyor ve gidiyor. Mesela birkaç yıl önce insanların Batı Avrupa’dan Amerika’ya geldiği (Solutrean hipotezi) öne sürülüyordu. Ancak Solutrean insan kalıntıları üzerinde yapılan son genetik çalışmalar, onların Amerika’nın yerli halklarıyla hiçbir şekilde akraba olmadıklarını gösteriyor. Dolayısıyla bu hipotez reddedilebilir.

“Sonuçta arkeolojinin bir süreç olduğunu kamuoyunun bilmesi gerekiyor. Bilim bir yol izler; yeni verilerin yayınlanması, bu verilerin incelenmesi, daha fazla test yapılması ve fikirlerin kabul edilmesi veya reddedilmesi. Bu yavaş ve dikkatli bir süreçtir.”

Live Science. 13 Ağustos 2023.