Amazonlar Frizi: Yurdışındaki Eserlerimiz

Halikarnas Mozolesi’ne ait Amazonlar frizi, MÖ 350’lere tarihleniyor. Mimar Pytheos’un yaptığı düşünülen frize ait parçalar, 1846 yılından beri British Museum’da bulunuyor.

Antik Karia’nın (Türkiye’nin güneybatısı) başkenti antik Halikarnassos’un (Bodrum) simgesi olan ve antik çağda Dünyanın Yedi Harikası arasında sayılan Mausoleion’un mermer süslemelerinden biri olan Amazonlar frizine ait bu mermer levha, Yunanlar ve Amazonlar arasındaki mücadeleyi tasvir ediyor.

Yaklaşık 1,60 metrekarelik bir alan kaplayan bu mermer levhanın üzerinde, üç Yunanlı ve iki Amazon olmak üzere beş figür ve bir at görülüyor.

Levhada tasvir edilen sahnede; solda iki Yunan, diz çökmüş bir Amazona saldırmak üzere yaklaşıyor. Sol tarafta duran, sorguçlu bir Korint miğferi ve kalkan dışında çıplak olan Yunan askerinin sağ kolu geriye çekilmiş, muhtemelen bir mızrak tutuyor. Hemen yanında, sağ dizinin üzerine düşen bir Amazon, muhtemelen metal bir silah takmak için delinmiş olan sağ eliyle kendini destekliyor. Belinden kuşaklı kısa bir tunik giyen Amazonun saçları topuz şeklinde. Sağdaki çıplak Yunana bakıyor, sanki merhamet dilermiş gibi sol kolunu uzatıyor. Yunan onun üzerine eğilmiş, sağ elinde başının üzerinde tuttuğu kılıcıyla ona saldırmak üzere.

Frizin sağ tarafında ise bir Yunan, şaha kalkan bir atın üzerinde bir Amazon’un arkasında duruyor. Ya Amazon attan geriye doğru düşerken sağ eliyle Yunan askerine dokunarak dengesini sağlıyor, ya da Yunan, Amazonu saçından yakalamış onu attan çekerken Amazon da onu uzaklaştırmaya çalışıyor. Yunan askeri sorguçlu bir Korint miğferi ve bir chlamys giyiyor ve bir kalkan taşıyor. Amazon, sağ göğsünü açıkta bırakacak şekilde kısa bir chiton giyiyor.

Antik çağda Dünyanın Yedi Harikası arasında sayılan Priene’deki Athena Polias Tapınağı’nı ve mimar Satyros ile birlikte Halikarnassos’taki Mausoleion’u tasarlayan mimar Pytheos, klasik İon mimarisinin en önemli ustalarından sayılıyor.