Amazon Yağmur Ormanlarında Kayıp Şehirler Bulundu

Arkeologlar, Amazon yağmur ormanlarında yaklaşık 2.000 yıl önce en az 10.000 çiftçiye ev sahipliği yapan bir kayıp şehirleri ortaya çıkardı.

Lazer sensör teknolojisi, Ekvador’un yağmur ormanlarındaki toprak yığınlarını ve gömülü yol ağını ortaya çıkarıyor.

Ekvador’daki bir dizi toprak tümsek ve gömülü yol ilk olarak yirmi yılı aşkın bir süre önce arkeolog Stéphen Rostain tarafından fark edilmişti. Ancak o zamanlar Science dergisinde bulguyu bildiren araştırmacılardan biri olan Rostain, “Tüm bunların birbirine nasıl uyduğundan emin değildim” diyor.

Lazer sensör teknolojisiyle yapılan son haritalama, bu alanların, And Dağları’nın ormanlık eteklerinde yaklaşık 1.000 yıl süren yoğun bir yerleşim ve bağlantı yolları ağının parçası olduğunu ortaya çıkardı.

(İlgili: Amazon’daki Kuraklık, İlginç Gravürleri Ortaya Çıkardı)

Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nde araştırmaları yöneten Rostain, “Burası kayıp bir şehirler vadisiydi. İnanılmaz.” diyor.

Araştırmacılar, yerleşimlerin yaklaşık MÖ 500 ila MS 300 ila 600 yılları arasında Upano halkı tarafından iskan edildiğini buldu; bu dönem, Avrupa’daki Roma imparatorluğuyla kabaca çağdaştı.

6.000’den fazla toprak yığınlar üzerine inşa edilen konut ve tören binaları, drenaj kanallarına sahip tarım alanlarıyla çevriliydi. En büyük yollar 10 metre genişliğinde ve 10-20 kilometre kadar uzanıyordu.

Araştırmanın ortak yazarlarından arkeolog Antoine Dorison, nüfusları tahmin etmek zor olsa da, alanın en az 10.000 nüfusa, belki de zirve noktasında 15.000 veya 30.000 kişiye ev sahipliği yaptığını söylüyor. Bu, o zamanlar Britanya’nın en büyük şehri olan Roma dönemi Londra’sının tahmini nüfusuyla karşılaştırılabilir.

Araştırmaya dahil olmayan Florida Üniversitesi arkeologu Michael Heckenberger, “Bu çok yoğun bir iskanı ve son derece karmaşık bir toplumu gösteriyor. Bölge için, ne kadar erken olduğu açısından gerçekten önemli” diyor.

Exeter Üniversitesi’nden arkeolog José Iriarte, yolları ve binlerce toprak tümseği inşa etmek için ayrıntılı bir organize emek sistemi gerekeceğini söylüyor. “İnkalar ve Mayalar taşla inşa ettiler, ancak Amazon’daki insanlar genellikle inşa edecek taşlara sahip değildi; toprakla inşa ettiler. Bu çok büyük bir emek gerektiriyordu.”

“Amazon’un genellikle yalnızca küçük insan gruplarının bulunduğu el değmemiş bir vahşi doğa olduğu düşünülür. Ancak son keşifler bize geçmişin gerçekte ne kadar karmaşık olduğunu gösterdi.”

Bilim insanları yakın zaman önce Bolivya ve Brezilya da dahil olmak üzere Amazon’un başka yerlerinde Avrupa ile temastan önce başlayan karmaşık yağmur ormanı topluluklarına dair kanıtlar da buldular.

Rostain, “Amazon’da her zaman inanılmaz bir insan ve yerleşim çeşitliliği vardı, tek bir yaşam tarzı yoktu. Onlar hakkında daha fazlasını öğreniyoruz.” diyor.

The Guardian. 11 Ocak 2024.

Makale: Rostain et al. 2024. Two thousand years of garden urbanism in the Upper Amazon. Science.