Hasankeyf’teki Zeynelbey Türbesi Taşınırken Yıkılabilir

Ilısu Barajı projesi ile sular altında kalacak olan Hasankeyf’teki 554 yıllık Zeynel Bey Türbesi taşınırken yıkılabilir.

Akkoyunlular döneminden kalan tek eser olarak bilinen Zeynel Bey Türbesi, raylı sistemle İtalya veya Korres yöntemiyle taşınacak.

Türbenin taşıma işlemleri sırasında yıkılırsa dünyaya rezil olacaklarını belirten Hasankeyf Belediye Başkanı Abdulvahap Kusen, “Mostar Köprüsü’nün yapımını üstlenen firma, Zeynel Bey Türbesi’ni 500 günde yeni yerleşim birimi yakınına taşıyacak. Ancak endişeliyiz çünkü bu türbe elimizde kalırsa dünyaya rezil oluruz. Hasankeyf’in tarihi köprüsünü sağlamlaştırma projesi kapsamında Ulaştırma Bakanlığı’nın sürdürdüğü projenin köprüde doku uyuşmazlığına yol açabilmesinden endişe duyuyorum. Şanlıurfa’dan getirilen taşlarla tarihi köprünün nasıl korunacağını bilemiyoruz ama doku uyuşmazlığı olacağı bir gerçek. 500 günde türbeyi yeni yerleşim biriminin yakınına taşıyacak olan firma, tarihi yapıtı kafes içine aldı. Taşıma çalışmalarına önümüzdeki günlerde başlanacak.”

Bu eserin Türkiye’de ilk taşınacak yapıtlardan biri olduğu söyleyen Kusen, “Türbenin nasıl taşınacağı konusunda kaygılarımız var. Çünkü türbenin üst kısmında çatlaklıklar söz konusu.” dedi.

DSİ Hasankeyf Kültür Varlıkları ve Yeniden Yerleşim Şube Müdürü Şehmus Erkan Dursun, “Türkiye’de böyle bir sistem henüz yapılmadı. Yapının ağırlığı yaklaşık bin 100 tondur. Tek parça halinde bütüncül olarak taşınması öngörülüyor. Planlama bu şekilde. Bunun için yapının yurt dışında yapılan özel taşıyıcı sistemlerle taşınması öngörülüyor.” dedi.

Zeynel Bey Türbesi

Zeynel Bey Türbesi 1462-1482 yıllarında Hasankeyf’te hüküm süren Akkoyunlular’dan kalan tek eser olma özelliği taşıyor.

Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın oğlu olan Zeynel Bey’in, Osmanlı İmparatorluğu’nun kazandığı 1473 yılındaki Otlukbeli Savaşı’nda hayatını kaybettiği biliniyor.

Türbe, dışarıdan silindirik, içeriden sekizgen miğfer başı şeklinde iki katlı bir yapıya sahip. Türbenin mimari önemi, Azerbaycan ve Türkistan yöresi mimari özelliklerini Anadolu’ya taşımış olmasından kaynaklanıyor. Göz alıcı renklere sahip gövde süslemesiyle dikkati çeken türbenin çini mozaiklerinin ise Anadolu’da bir benzerinin olmadığı belirtiliyor.

Hasankeyf’te 2004-2005 yıllarında yapılan kazılarda ortaya çıkarılan Zeynel Bey Külliyesi, 3 medrese, 1 imaret, 1 türbe, 1 han ve Dicle kenarına yapılmış bir hamamdan oluşuyor. Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı devirlerine ait yapılardan oluşan külliyenin medreselerinde geometrik ve bitkisel süslemeler ve çeşitli üsluplarda yazı örnekleri bulunuyor.