İznik Gölü’nde Bulunan Bazilika, Papanın Ziyaretine Hazırlanıyor

İznik Gölü’nde 2014 yılında su altında tesadüfen tespit edilen bazilika, Papa 14. Leo’nun ziyareti için hazırlanıyor.

Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa 14. Leo’nun 28–30 Kasım’da İznik’te göl kıyısındaki bazilikayı ziyaret etmesi bekleniyor. Ziyaret, Hristiyanlık tarihinde kilit öneme sahip Birinci Konsil’in (MS 325) 1700. yılına denk geliyor.

Bursa’nın İznik ilçesinde, göl kıyısının 20 metre açığında ve 1,5–2 metre derinlikte 11 yıl önce tespit edilen bazilikada hummalı bir çalışma yürütülüyor. Söz konusu yapı, suların çekilmesi nedeniyle artık karayla bütünleşmiş durumda.

Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü adına Prof. Dr. Mustafa Şahin başkanlığında ve Bursa Büyükşehir Belediyesinin desteğiyle 2015’te başlayan çalışmalar sürüyor.

(İlgili: Aziz Neophytos Bazilikası: İznik Gölü’nde Tesadüfen Bulunan Bazilika)

Yaklaşık 20 x 40 metre ölçülerindeki (yaklaşık 800 m²) yapı, İznik’in bilinen en büyük kilisesi olarak öne çıkıyor. Şahin, bu sezon 60 kişilik ekipte antropolog, restoratör, arkeolog ve sanat tarihçilerinin birlikte çalıştığını; alan düzenleme ve sergileme odaklı hazırlıkların Kasım sonuna kadar devam edeceğini söylüyor.

Araştırma ekibi, yapı geçmişine ilişkin iki evre tespit etti: Ön kullanım evresinde Aziz Neophytos’a adanmış küçük bir kilise olarak inşa edilen yapı, 358 depreminde yıkılmış; 380 sonrası ikinci evrede “Kutsal Pederler Kilisesi” olarak yeniden ayağa kaldırılmış olmalı.

Yazılı kaynaklar Birinci Konsil’in İznik’te küçük bir kilisede toplandığını aktarırken, ekip bu küçük kilisenin söz konusu bazilikanın ilk evresi olduğu kanaatine varmış durumda. Prof. Dr. Şahin, bugüne kadar toplanan veri ve buluntuların bir araya getirilmesiyle “yüzyıllardır varlığı bilinen ancak yeri tespit edilemeyen Kutsal Pederler Kilisesi” hipotezinin Hıristiyan dünyasında karşılık bulduğunu vurguluyor.

Ziyaretin inanç turizmi açısından etkisi olması bekleniyor. Şahin, Papa 14. Leo’nun planlanan program kapsamında alanda ibadet etmesinin, yapıyı Hıristiyanlar için bir hac durağına dönüştürebileceğini belirtiyor: “Hristiyanlar için kutsal yer, kutsal mekân ve kutsal obje çok önemli; burada üçü bir arada. Görkemli yapılar sergilemektense, yapının kendisi başlı başına anlam taşıyor.”

Ekip, kazılarda açığa çıkarılan 37 mezarı özgün bağlamında korumaya özel önem verdiğini söylüyor. İskeletler yerlerinden alınmıyor; belgelendirme ve fotoğraflamanın ardından yeniden aynı noktaya defnediliyor, tahrip olmuş kiremitli mezarlar ise restore edilerek sergilenebilir hâle getiriliyor.