Norveç’in En Büyük Gölünde Bulunan Batık 700 Yıllık Olabilir

Norveç’in en büyük gölündeki askeri mühimmat araştırmaları sırasında 700 yıl öncesine ait olabilecek bir gemi batığı keşfedildi.

Norveç’in Mjøsa Gölü’nde savaş zamanında atılmış mühimmat ararken bulunan bir gemi enkazının 700 yıl kadar öncesine ait yerel bir “føringsbåt” olduğu tespit edildi. Ancak kötü hava koşulları araştırmacıların daha fazla bilgi edinmesini engelledi.

Yaklaşık 400 metre derinlikte yer alan enkaz, 2022 yılında Norveç ordusu için gölün haritasını çıkaran otonom bir sualtı aracı (AUV) tarafından bulundu.

Keşif, Trondheim kentinde bulunan Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’ndeki (NTNU) araştırmacıların dikkatini çekti. Ancak geçen aya kadar enkazı tekrar ziyaret edemediler.

(İlgili: Norveç’te Bir Arkeoloğun 150 Yıllık Mesajı Şişede Bulundu)

Deniz arkeoloğu olan Øyvind Ødegård, uzaktan kumandalı bir su altı aracı (ROV) ile batığı yaklaşık bir saat boyunca incelediklerini ancak teknik aksaklıklar ve kötü hava koşulları nedeniyle ahşap örnekleri alıp radyokarbon tarihlemesi yapamadıklarını belirtiyor. Bu nedenle, batığın kesin yaşını öğrenmek için araştırmacılar gelecek ilkbahara kadar beklemek zorunda kalacak.

Buna rağmen, batığın bazı belirgin özellikleri, geminin 1300 ile 1700 yılları arasında inşa edilmiş olabileceğine işaret ediyor.

Norveç’in En Büyük Gölünde Bir Gemi Batığı

Mjøsa Gölü, Norveç’in en büyük gölü ve başkent Oslo’nun yaklaşık 100 kilometre kuzeyinde yer alıyor. 360 kilometrekarelik geniş bir alanı kaplayan göl, tarih boyunca önemli bir ticaret yolu olarak kullanıldı. En az 8. yüzyıldan beri göl, çevresindeki zengin topluluklar için hayati bir ulaşım hattıydı.

Araştırmacılar, batığın yolcu ve yük taşımak için kullanılan geleneksel bir “føringsbåt” olduğunu düşünüyor. Bu tip tekneler Norveç’in iç sularında yaygın olarak kullanılıyordu, ancak düz tabanlı yapıları nedeniyle açık deniz için uygun değillerdi.

Son yapılan keşifler, bu spesifik føringsbåt’ın dik kıç yapısına sahip olduğunu ortaya çıkardı. Bu yapı, Norveç’te 1300 yılından sonra gemi yapımında kullanılmaya başlanmıştı. Önceki Viking gemileri ise her iki ucu da aynı olacak şekilde inşa ediliyordu.

Ayrıca, araştırmacılar gemi kıçında merkezi bir dümen olduğuna dair izler buldular. Viking gemilerinde geleneksel olarak tek taraflı bir dümen küreği kullanılırken, bu batıkta orta kısma yerleştirilmiş bir dümen olduğu görülüyor.

Gemi ayrıca, “klinker” tarzı ahşap kaplama tekniğiyle inşa edilmiş. Bu geleneksel İskandinav tekne yapım yöntemi, daha sonraları Akdeniz’den gelen “karvel” tarzı düz kaplama tekniğiyle yer değiştirmişti.

Batığın Yaşı ve İnşaat Teknikleri

10 metre uzunluğundaki batık, şu anda göl tabanında kalın bir tortu tabakasıyla kaplı durumda. Ødegård’a göre, 2022’de sonar teknolojisi ile keşfedilen batık, muhtemelen bu tortu tabakasına gömülmüş haldeydi.

Teknenin ahşap gövdesindeki kalaslar görece geniş, bu da gemi parçalarının bir tersanede testereyle değil, balta ile yontulduğunu gösteriyor. Bu detay, batığın daha eski bir tarihe ait olduğunu düşündürüyor.

Ødegård, “Bu, bu enkazın daha eski olduğunun bir göstergesi” diyor.

2022 yılındaki ilk keşif, Norveç ordusunun kullandığı bir AUV tarafından yapılmıştı, ancak en son yapılan incelemeler, NTNU’nun yan kuruluşu olan Blueye şirketine ait bir ROV kullanılarak gerçekleştirildi.

Batık şu anda Mjøsa Gölü’nün derin ve sakin sularında yatıyor. Ancak, gölün bu bölgesinde yüzey akıntıları oldukça güçlü. Araştırmacılar, bu akıntıların hem batığa ulaşmayı zorlaştırdığını hem de geminin batmasına sebep olmuş olabileceğini düşünüyor.

“Burası çok sakin bir bölge değil” diyen Ødegård, “Büyük ihtimalle gölde karşıdan karşıya geçmeye çalışan biri bir kaza geçirdi ve bu batık o kazanın bir sonucu” diye ekliyor.

Bilim insanları, önümüzdeki ilkbaharda batığa tekrar dönerek daha fazla örnek toplamayı ve gemi kalıntılarının tam yaşını belirlemeyi planlıyor.

Live Science. 18 Kasım 2024.