Hollanda’da, Romanya’dan Ödünç Alınan Altın Eserler Çalındı

Hollanda’nın Assen şehrindeki hırsızlık gece yarısı gerçekleşti ve hırsızlar, Romanya’nın kültürel mirasına ait dört eseri alarak kaçtı.

Hollanda’nın kuzeydoğusundaki Assen şehrinde bulunan Drents Müzesi’nin dışında, gece yarısı üç kapüşonlu hırsız belirdi. Güvenlik kameralarına yansıyan görüntülerde, bir spor çantası, levye ve el fenerleri taşıdıkları görülüyor. Aniden, görüntüyü beyaz bir patlama gizliyor; kıvılcımlar ve duman etrafa saçılıyor.

Hırsızlar, patlayıcılar kullanarak, dünyanın bilinen en eski teknesinden erken dönem bir Vincent van Gogh tablosuna kadar sanatsal ve kültürel eserlerle dolu müzenin ünlü galerilerine girdi. Ancak sabah olduğunda yetkililer hasarı değerlendirirken, hırsızların hedefinin “Dacia: Altın ve Gümüş İmparatorluğu” sergisinden nesneler olduğu ortaya çıktı. Bu sergi, Romanya’nın çeşitli müzelerinden gelen arkeolojik eserleri içeriyor ve soygundan bir gün sonra, 26 Ocak’ta kapanacaktı.

Drents Müzesi genel müdürü Harry Tupan, “Bu karanlık bir gün. Müzenin 170 yıllık tarihinde böyle büyük bir olay yaşanmadı. Ayrıca bu olay, Romanya’daki meslektaşlarımıza karşı büyük bir üzüntü hissetmemize neden oluyor” diyor.

(İlgili: Anadolu Eserlerini Geri İstiyoruz!)

Müzeden kaybolan dört altın eser arasında üç kraliyet bileziği ve Romanya’nın Bükreş’teki Ulusal Tarih Müzesi’nden ödünç alınan etkileyici Coțofenești Miğferi bulunuyor.

Romanya Dışişleri Bakanı Emil Hurezeanu, bu olayın Romanya’da “derin duygusal bir etki yarattığını” söylüyor.

Çalınan dört eser, modern Romanya’nın ve çevresindeki bazı ülkelerin sınırlarını kapsayan bir bölgede yaşamış olan Dacialı halkın hikâyesini anlatıyor. Bu krallık, MS 106 civarında Roma İmparatorluğu tarafından işgal edilene kadar sürmüştü.

“Bu yalnızca bir hırsızlık değil; bu, Romanya topluluğuna açılmış bir yara” diyor Romanya’dan sanat tarihçisi ve gazeteci Claudia Marcu.

Coțofenești Miğferi, yaklaşık MÖ 450’de saf altından işlenmiş olup Romanya’nın ulusal kimliği için büyük bir anlam taşıyor.

“Romanya’daki her çocuk okulda bu miğferi öğrenir” diyor Hollanda’da yaşayan Romanyalı bir çevirmen olan Cornel Colceru. “Bu, Dacialıların ve onların eserlerinin bir sembolü”

Miğferin bir replikası, Roma İmparatorluğu ile Dacia Krallığı arasındaki çatışmaları konu alan 1966 yapımı Dacialılar adlı Romanya filminde de yer aldı.

Miğfer, 1920’lerde orta Romanya’nın Prahova bölgesinde bir yamacın bir kısmının şiddetli yağmur nedeniyle yıkılması sonucunda çocuklar tarafından bulundu. Çocuklar bir süre miğferle oynadıktan sonra eve götürdü ve aile bunu çiftlik hayvanları için su kabı olarak kullandı. Daha sonra, 1929’da Ploiești’den bir tüccar miğferi aileden satın aldı ve Ulusal Antikalar Müzesi’ne bağışladı. Miğfer, 1970’lerde Romanya Ulusal Tarih Müzesi’ne taşındı.

Üç altın levhanın birleştirilmesiyle yapılan miğfer, zengin mitolojik tasvirler içeriyor. Drents Müzesi rehberine göre, ön kısmında bulunan iki altın göz, kötü ruhları uzaklaştırma yeteneğine sahip olan “apotropaik özellikler” barındırıyor. Miğferin süslemeleri, antik Avrasya ve Yunan kültürlerinin sanat ve uygarlık unsurlarını, griffonlar, sfenksler ve bir koçu kurban eden bir erkek figürü gibi imgelerle özetliyor.

Yaklaşık MÖ 50’ye tarihlenen bilezikler, Dacia’nın antik başkenti Sarmizegetusa Regia’da bulunmuş ve spiralli altın halkalarla süslenmişti.

“Bu eserleri eritilmeden önce bulmalıyız” diyor Andrea Teunissen-Oprea, Hollanda’daki Romanya fahri konsolosu.

Hollanda polisi, uluslararası suçlar konusunda uzmanlaşmış bir polis organizasyonu olan Interpol’den yardım istediğini duyurdu.

Benzer bir sanat hırsızlığı, Kasım ayında Hollanda’nın Oisterwijk kasabasındaki MPV Galerisi’nde patlayıcılar kullanılarak gerçekleşmişti. Ancak o hırsızlık daha az başarılı olmuştu. Hırsızlar dört Andy Warhol eseriyle galeriden kaçtılar, ancak kaçış arabasına tabloların sığmadığını fark edince ikisini yolda bırakıp diğer ikisini çerçevelerinden yırtarak zarar verdiler. Galeri sahibi Mark Peet Visser bu soygunu “amatörce” olarak nitelendirdi.

Buna karşılık, Drents Müzesi’ndeki son olay “amatörce bir hırsızlık değildi” diye yazıyor New York Times. Polis, hırsızlığın yakındaki bir araba yangınıyla bağlantılı olduğunu düşünüyor ve şüphelilerin bir arabayı ateşe verip başka bir araçla kaçtığını öne sürüyor. Arama çalışmaları sürüyor ve Drents Müzesi bir sonraki duyuruya kadar kapalı kalacak.

Smithsonian Magazine. 27 Ocak 2025.