Isparta’da Kansere Karşı Kullanılan Tılsımlı Amulet Bulundu

Isparta’da yer alan Pisidia Antiokheia Antik Kenti’nde, kanser hastalığına karşı yapılmış tılsımlı bi̇r amulet bulundu.

2024 yılında, Aedilicus Tepesi’ndeki kilise çevresinde yürütülen kazılar sırasında bulunan bu amulet (kolye), Antiokheia kazılarında bugüne kadar keşfedilen en sıra dışı eserlerden biri olarak değerlendiriliyor. Amulet üzerindeki incelemeler, hem buluntunun tarihsel önemini hem de antik dönemde hastalıklarla mücadelede kullanılan yöntemlere ışık tutuyor.

Bulunan amulet, antik dönemde kanser hastalığıyla ilişkilendirilen bilgiler sunuyor. Üzerinde bir yengeç figürü ve “Parthenope’nin annesi Klementiane için, karkinon’u uzaklaştır” şeklinde bir dua yer alıyor. Annesi hastalanan bir kızın, annesinin iyileşmesi için bu amuleti yaptırdığı ve boynunda taşıdığı düşünülüyor.

(İlgili: Isparta’daki Pisidia Antiocheia Antik Kenti’nde Gladyatörler Savaşıyordu)

Antik dünyanın en ünlü hekimlerinden Galen, kanserli dokunun görünümünü yengece benzetmişti: “Yengecin vücudunun etrafına yayılan bacakları gibi, bu hastalıktaki damarlar da aynı şekildedir.” Bu benzetme, kanserin adının kökenine de ışık tutuyor. “Karkinos” Yunanca’da yengeç anlamına gelirken, bugün kullandığımız “kanser” kelimesi de buradan türedi.

Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, bu tılsımın tıbbi bir anlam taşıdığını belirterek, bu figürlerin antik dönemde kanser hastalığını simgelediğini söylüyor.

Tılsımlı taşlar, Helenistik Dönem’den başlayarak MS 4. yüzyıla kadar yaygın şekilde kullanılmıştı. Prof. Dr. Mehmet Özhanlı’ya göre Pisidia Antiokheia’sında bulunan bu amulet, Anadolu’da şimdiye kadar keşfedilen en iyi korunmuş örneklerden biri olarak dikkat çekiyor. Üzerindeki semboller ve yazılar, antik dönemde hastalıklara karşı verilen dini mücadelelerin bir kanıtı olarak değerlendiriliyor. Bu tür objelerin kökenleri ise Mısır, Anadolu ve Mezopotamya’ya kadar uzanıyor.

Amuletin, kilise inşa edilmeden önce yapıldığı ve uzun süre kullanıldıktan sonra 10. yüzyılda buraya düştüğü düşünülüyor. Değerli bir taş kullanılarak üretilen bu amulet, sadece dini bir obje olarak değil, aynı zamanda şifa bulma umudu taşıyan kişiler için uzun yıllar boyunca vazgeçilmez bir eşya olmuş gibi görünüyor.