Aspendos Antik Tiyatrosu’nun Restorasyonu Yanlış Değilse?

Antalya’da bulunan ve UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne aday olan Aspendos Antik Tiyatrosu’ndaki basamaklar ve oturakların orjinal koyu gri yerine beyaz mermer kullanılarak restore edilmesi, mutfak mermeri benzetmelerine ve çok ağır eleştirilere yol açtı.

Konuyla ilgili fitili ilk ateşleyen, restorasyonu mutfak mermerine benzeten turizmci ve kokartlı rehber Recep Yavuz oldu. Yavuz yaptığı açıklamada, “Restorasyon hissedilmeyecek. Yaklaştıkça, belki el sürünce veya iyice yakından bakınca anlaşılması gerekiyor. Ama bizde öyle değil. Aspendos’a girince bembeyaz mermerler. Oraya girerken 2 bin yıl öncesinin dünyasına hazırlıyorsunuz kendinizi. 2 bin yıl öncesinde orada yapılan etkinliklere hazırlıyorsunuz ve birden günümüz taşları, mermerleriyle yapılmış oturma düzeni çok zavallı bir görünüm veriyor.” Demişti.

Haberin yayılmasının üstüne tüm sosyal medya ve gazete manşetlerinde Aspendos Antik Tiyatrosu restorasyonu ağır eleştirilere maruz kaldı. Antik tiyatronun hiçbir tarihi değerinin kalmadığını söyleyenler, yapılan restorasyonun “mutfak mermeri” diye adlandırılan bir mermerden yapıldığını savunanlar, bunu tarihe hakaret kabul edenler…

Peki ya uygulanan restorasyon yanlış değilse ve turizmci rehberin bu konuda bildikleri yanlışsa?

İşte burda işler karışıyor. Öncelikle restorasyonun yanlış olarak nitelendirilmesi için restorasyonda kullanılan taşların orijinal taşlardan farklı olması gerekir. Kültür ve Turizm Bakanlığı dün gece konuyla ilgili bir basın açıklaması yayınladı. Açıklamada tiyatronun orijinal basamaklarından numune alındığı ve çeşitli bölgelerdeki taş ocakları araştırılarak söz konusu numunelere uygun taş örnekleri toplandığını belirtti. Labaratuvar testleri sonucu, renk, doku gibi fiziksel özelliklerinin yanında, basınç dayanımı, kütlece su emme, yoğunluk vs mekanik özellikleri ile de özgün taşlara en yakın özelliklere sahip, homojen yapıda, “Korkuteli Beji” rengindeki kireç taşının kullanıldığı da açıklamada geçiyor. O zaman kullanılan malzeme konusunda bir hata gözükmüyor.

Peki yeni döşenen taşların eskilerine hiç benzememesi? Kültür Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre yeni taşlar da zamanla yağmur, rüzgar gibi etmenlerşe orijinallerin görünümüne kavuşacak. Fakat mimari restorasyonun en önemli kurallarından biri, orijinal olmayan taşların, orijinal taşlardan mutlaka farklı gözükmesi gerektiğidir. Ziyaretçiler, orijinal taşlarla yeni eklenen taşları birbirinden rahatlıkla ayırt edebilmelidir. O zaman bu konuda da hata olmadığı çok açık.

Peki 2 gündür sosyal medyada Aspendos Antik Tiyatrosu restorasyonuna olan bu kızgınlığın sebebi ne? Tarihi değeri olan birçok mimari yapının restorasyon adı altında yok edilmesi mi? Son yıllarda ülkedeki siyasi gerilimin hat safhaya çıkmış olması mı? Karar sizin, fakat Aspendos Antik Tiyatrosu’nun restorasyonu hakkında kötü eleştirilecek tek nokta; ilk bakışta çok fazla göze çarpmasıdır. Son zamanlarda yaşanan diğer restorasyon faciaları için aynı şeyleri söylemek mümkün olmasa da…