2.700 Yıllık Assur Başkenti Horsabad’ta Yeni Keşifler Yapıldı

Eski Assur başkenti Horsabad’ta yapılan yeni bir manyetik araştırma, yeraltında gömülü bir villa ve diğer yapıları ortaya çıkardı.

Kuzey Irak’taki arkeologlar, eski Assur başkenti Horsabad’ta, yerin derinliklerinde gömülü halde duran devasa bir villa, kraliyet bahçeleri ve diğer yapıların kalıntılarını keşfettiler. Yeni yapılan bir manyetik araştırma, 2.700 yıl öncesine ait bu şehirdeki su kapısını, muhtemel saray bahçelerini ve beş büyük binayı — bunlardan biri, 127 odalı ve Beyaz Saray’ın iki katı büyüklüğünde bir villa — tespit etti.

Amerikan Jeofizik Birliği (AGU) tarafından yapılan bir açıklamada, bu önceden keşfedilmemiş yapıların, Horsabad’ın MÖ 8. yüzyılda bir saray kompleksinin ötesinde gelişmediği yönündeki varsayımları sorguladığı belirtiliyor.

Münih Ludwig-Maximilians Üniversitesi’nde jeofizikçi olan ve araştırmanın ilk yazarı Jörg Fassbinder, “Tüm bunlar hiçbir kazı yapılmadan bulundu” diyor. Araştırma, 2024 AGU Yıllık Toplantısı’nda 9 Aralık’ta sunuldu, fakat henüz hakemli bir dergide yayımlanmadı.

(İlgili: Irak’taki Arkeologlar, Assur Kabartmaları Keşfetti)

“Fassbinder ve ekibinin yaptığı uzaktan haritalama çalışması son derece önemli. Manyetometre, geleneksel test açmalarından daha kapsamlı bir rekonstrüksiyon sağlıyor ve alana hiçbir zarar vermiyor” diyor Neo-Assur İmparatorluğu konusunda uzman bir tarihçi olan ancak Horsabad araştırmasında yer almayan Sarah Melville.

Neo-Assur imparatoru II. Sargon, devasa yeni başkentini — orijinal adıyla Dur-Şarrukin, yani “Sargon’un Kalesi” — MÖ 713 yılında inşa etmeye başladı. Ancak Sargon, başkent tamamen kullanılmaya başlanmadan ve tamamlanmadan önce, MÖ 705 yılında öldü. II. Sargon’un oğlu ve halefi Sanherib, daha sonra başkenti Ninova’ya taşıdı ve Horsabad terk edilerek unutuldu.

25 yüzyıl sonra, 1800’ler ve 1900’lerde Fransa ve Amerika arkeoloji ekipleri, Horsabad’daki sarayı, insan başlı kanatlı boğaların “Lamassu” heykelleri de dahil olmak üzere ortaya çıkardı; bu heykeller şimdi Louvre Müzesi’nde sergileniyor. Ancak sarayın ötesinde ve şehrin 1.7 x 1.7 kilometre uzunluğundaki duvarlarının ötesinde eski başkentin düzeni gizemini korudu.

Arkeologlar, Horsabad’ın yarım kalmış bir şehir olduğunu varsayıyordu. 2015 yılında Horsabad, IŞİD tarafından yağmalandı ve arkeologlar, radikal İslamcı grubun bölgeden büyük ölçüde çekilmesiyle 2017’de çalışmalarına geri dönebildiler.

Fassbinder’in ekibi, 2022’de uzaktan algılama operasyonunu gerçekleştirdi. Manyetometreyi bir araç veya drone’a monte etmek yerine (bu istenmeyen bir şekilde dikkat çekebilirdi) Fassbinder ve bir meslektaşı, 15 kilogramlık cihazı gömülü başkent üzerinde elde taşıyarak taradılar. Yedi gün boyunca çalışarak 0.3 kilometrekarelik bir alanı taradılar — ve aslında bu, alanın yüzde 10’undan bile az.

“Her gün yeni bir şey keşfettik” diyor Fassbinder.

“Assur başkentleri hakkında elimizde bulunan geniş bilgi, neredeyse tamamen resmi anıtsal mimarinin incelenmesinden geliyor — yani esasen kral ile ilişkili alanlar ve yapılar” diyor antik Yakın Doğu uzmanı ve Horsabad araştırmasına dahil olmayan İtalya’daki Udine Üniversitesi’nden arkeolog Daniele Morandi Bonacossi.

“Sonuç olarak, diğer sakinlerin yaşamlarına dair bilgi edinmek ya da Assur başkentlerinde başka sakinlerin varlığını doğrulamak genellikle imkânsız oluyor.”

Bonacossi, yeni araştırmanın bu önemli bilgi eksikliğini gidermeye çalıştığını ve saray kompleksinin ötesinde kentsel yapıları araştırarak bu bilgi boşluğunu doldurmayı amaçladığını belirtiyor.

Sonuç olarak, yeni araştırma sonuçları Horsabad’ın, daha önce varsayıldığından çok daha gelişmiş ve canlı bir başkent olduğunu öne sürüyor. Şimdi, arkeologların uzaktan algılama yoluyla tespit edilen bu yapıları gün ışığına çıkarıp çıkarmayacağı merak konusu.

Live Science. 20 Aralık 2024.