Çocuğun Sahilde Bulduğu Garip Taş, Neandertal Baltası Çıktı

İngiltere’de bir sahilde dolaşan 9 yaşındaki çocuğun, ilginç olduğu için eve götürdüğü taş, 60.000 yıllık bir Neandertal baltası çıktı.

Bu eser şu anda İngiltere’nin güneyinde bir müzede sergileniyor. Uzmanlar, bu bulgunun çok nadir olduğunu, çoğu uzman arkeoloğun bile böyle bir şey bulamayacağını söylüyor.

İngiltere’nin güneyinde bir müzeyi ziyaret eden 9 yaşındaki bir çocuk, tanıdık bir şey fark etti. Worthing Müzesi’nin Taş Devri sergisinde sergilenen küçük baltalar, birkaç yıl önce Batı Sussex’teki Shoreham Plajı’nda oynarken bulduğu parlak, oyulmuş bir taşa benziyordu.

Ben Witten adındaki çocuk, bulgusunu müzeye götürdü. Uzmanlar, bu taşın bir Neandertal el baltası olduğunu ve 40.000 ila 60.000 yıl önce soyu tükenmiş bir insan türü tarafından oyulduğunu tespit etti.

(İlgili: Mağaralardaki El İzleri Muhtemelen Neandertallerin Buluşuydu)

Avrupa ve Asya’da buna benzer birçok eser bulundu. Neandertaller, bu tür aletleri üçgen şekline gelene kadar çakmaktaşını yontarak yapıyordu. Baltaları kesme, kazma, hayvan parçalama veya odun kesme gibi işler için kullanmış olabilirler.

Witten’ın bulduğu balta, muhtemelen Orta Paleolitik dönemin sonlarına tarihleniyor. Worthing Müzesi’nden yapılan açıklamaya göre, bu sivri uçlu alet “o kadar nadir ki, çoğu uzman arkeolog bile hayatında böyle bir şey bulamayabilir.” Elin avuç içine sığacak kadar küçük olan bu eser, Witten’ın sahilde gördüğünde hemen dikkatini çekmişti.

“Etrafta bakınıyordum ve bu parlak çakmaktaşını gördüm” diyor Witten. “Diğer çakıllardan ve taşlardan farklı göründüğünü düşündüm.” Taşı eve götürüp odasında sakladı. Zaman içinde bu taşı sürekli “kaybettiğini ve tekrar bulduğunu” söylüyor.

Witten, bulduğu taşın tarihsel bir önemi olabileceğini fark ettikten sonra, annesi Emma Witten ile birlikte taşın fotoğraflarını Worthing Müzesi’nin arkeoloji küratörü James Sainsbury’ye e-posta ile gönderdiler.

“E-postada ‘sahilde bulundu’ yazısını görünce, ‘İşte yine bir çakıl taşı daha’ diye düşündüm,” diyor Sainsbury. Ancak arkeolog, fotoğrafı görür görmez Witten’ın “ilginç taşının” gerçek bir keşif olduğunu anladı.

“Neandertal el baltaları Sussex’te nadir” diyor Sainsbury. “Yıllardır böyle bir şey bulunmamıştı. Bunun yerel bir çocuk tarafından sahilde bulunmuş olması, bulguyu iki kat daha özel kılıyor.”

Witten’ın baltası, iki tarafı da aynı olan iki-yüzlü bir eser ve üzerinde “çok az aşınma belirtisi” taşıyor, diyor Sainsbury. Ancak bu aletin sahile nasıl geldiği hala bir muamma. Sahilin erozyondan korunması için yapılan inşaat sırasında yüzeye çıkmış olabilir veya Neandertal bir insan tarafından bulunduğu yere yakın bir yerde düşürülmüş olabilir.

“O zamanlar deniz, şimdikinden daha uzakta olmalıydı” diye ekliyor Sainsbury. “O dönemde Sussex kıyılarının tam olarak nasıl göründüğünü bilmiyoruz.”

Witten, el baltasını Şubat ayına kadar sergileneceği Worthing Müzesi’ne ödünç verdi. Ardından balta, Witten ve ailesine geri dönecek.

“Umarım insanlar, ilginç arkeolojik bulgular yapmak için uzman eğitimi almalarına gerek olmadığını fark eder” diyor Sainsbury. “Ancak bunun yanında, bulunan her şeyin mutlaka rapor edilmesi son derece önemli. Aksi takdirde, bu bilgi sonsuza kadar kaybolur.”

Smithsonian Magazine. 5 Aralık 2024.