Büyük İskender’in Efsanevi Mor Tuniği Nihayet Bulunmuş Olabilir

Arkeologlar, Vergina’daki Kraliyet Mezarlarından birinde bulunan bir tuniğin Büyük İskender’e ait olduğuna dair kanıtlar ortaya çıkardı.

Antik Makedonya kralı olmanın birçok ayrıcalığı arasında, yalnızca kraliyet ailesine mahsus olan mor giysiler giyme hakkı da bulunuyordu. Büyük İskender de bu kraliyet imtiyazını sonuna kadar kullandı. Efsanevi hükümdarın, her fırsatta bu koyu mor giysisini, özellikle de “kiton (chiton)” ya da “sarapis” adı verilen tunik benzeri elbisesini giydiğine inanılıyor. Yeni bir araştırma, bu ünlü mor giysilerden birinin nihayet bulunmuş olabileceğini öne sürüyor.

Antik Yunan yazarı Olynthuslu Ephippus’a göre, İskender mor giyme ayrıcalığını neredeyse her gün kullanır, nadiren bu mor tunik olmadan bir yere giderdi. Şimdi, bu sık kullanılan giysinin, hükümdarın diğer bazı eşyalarıyla birlikte üvey kardeşinin mezarına yerleştirilmiş olabileceği düşünülüyor.

(İlgili: Büyük İskender’in Tümülüsteki Aile Bireylerinin Kimlikleri Belli Oldu)

İlk kez 1977 yılında kazılan ve Yunanistan’ın kuzeyindeki Vergina’da bulunan Büyük Tümülüs, Büyük İskender’in bazı akrabalarının kalıntılarını barındırıyor. Ancak, buradaki gömülü kişilerin kimlikleri ancak geçen yılın sonlarına doğru doğrulanabildi. Özellikle ilgi çeken bir mezar, Kraliyet Mezarı II olarak bilinen ve altın bir sandık (larnaks) içinde Büyük İskender’in üvey kardeşi Philip III Arrhidaeus’un kemiklerini, zırhını ve İskender’e ait diğer eşyaları içeriyor.

Bu eşyalar arasında, bir zamanlar Arrhidaeus’un kemiklerini sarmak için kullanıldığı düşünülen mor ve beyaz bir kumaş parçası da var. Ancak, Demokritos Üniversitesi’nden Antonis Bartsiokas’ın yaptığı yeniden inceleme sonucunda, bu antik kumaşın farklı bir amaçla kullanıldığı ortaya çıktı.

Kumaş üzerinde gerçekleştirilen moleküler ve mikroskobik analizleri gözden geçiren Bartsiokas, kumaşın mor boyalı, ortasında beyaz bir bölgeye sahip, huntit minerali ile beyazlatılmış pamuklu bir tekstil olduğunu belirtiyor. Bartsiokas bu nedenle fiziksel tanımın, Firavun ve Kral Büyük İskender’e ait olan kutsal Pers mesoleucon sarapis’in antik kaynaklardaki tanımına tam olarak uyduğu sonucuna varıyor.

Ayrıca tunik, hepsi altından yapılmış bir asa, meşe çelengi ve tacın yanında bulundu. Bunların antik Pers ve dolayısıyla İskender ile olası bir bağlantısı olduğuna inanılıyor. Bartsiokas, bu eski kumaşı “antik çağın en değerli nesnesi” olarak nitelendirmekten de geri durmuyor.

Ancak, Vergina’daki Kraliyet Mezarları akademik tartışmaların odağında kalmaya devam ediyor ve Bartsiokas’ın iddiaları da diğer bilim insanları tarafından mutlaka tartışılacak. Bu iddiasını güçlendirmek isteyen Bartsiokas, Mezar II’nin duvarlarında, larnaksın içinde bulunan bu kaftanı giymiş bir şekilde tasvir edilen Büyük İskender’i gösteren bir friz bulunduğuna dikkat çekiyor.

Bu sahnede, Büyük İskender mor bir “kausia” (yalnızca kralların taktığı, diademle süslenmiş mor bir başlık) ile tanımlanabiliyor. Bir aslan avlarken resmedilen İskender, ölümcül darbeyi indirmek üzereyken gösteriliyor ve bu sırada üzerindeki görkemli mor kiton’u da giyiyor.

Böylece, Büyük İskender’in kendisinin nihai dinlenme yeri hâlâ bir gizemini korurken, Bartsiokas, ünlü hükümdarın ikonik kıyafetlerinin MÖ 316’da ölen ve Argead hanedanının son kralı olan Philip III Arrhidaeus ile birlikte gömüldüğünü öne sürüyor.

IFL Science. 30 Ekim 2024.

Makale: Bartsiokas, A. (2024). The Identification of the Sacred “Chiton”(Sarapis) of Pharaoh Alexander the Great in Tomb II at Vergina, Macedonia, Greece. Journal of Field Archaeology, 1-13.