Arkeologlar, Ermenistan’ın En Eski Kilisesini Keşfettiler

Ermenistan’daki arkeologlar, antik Artaxata kentinde daha önce bilinmeyen bir erken dönem Hıristiyan kilisesinin kalıntılarını keşfettiler.

Kilise yapısı, sekizgen bir yapı ve haç şeklinde uzantılardan oluşuyor. Ekip, kilisenin bazı bölümlerini kazdı ve jeofizik yöntemlerle inceledi.

Münster Üniversitesi’nden Profesör Achim Lichtenberger, “MS 4. yüzyıla tarihlenen bu yapı, ülkede arkeolojik olarak belgelenmiş en eski kilise—Ermenistan’daki erken Hıristiyanlık dönemine dair sansasyonel bir kanıt” diyor.

Ermenistan Ulusal Bilimler Akademisi’nden Dr. Mkrtich H. Zardaryan ise, “Sekizgen kiliseler burada şimdiye kadar bilinmiyordu, ancak MS 4. yüzyılda ilk kez ortaya çıktıkları Doğu Akdeniz bölgesinden çok tanıdık olduğumuz bir yapı şekli” diye ekliyor.

(İlgili. Ermenistan’da Urartulu Kadın Savaşçı Bulundu)

Tipolojik olarak bu keşif, erken dönem Hıristiyan anıtsal yapılarıyla örtüşüyor. Araştırmacılar, haç şeklindeki uzantılarda ahşap platformların kalıntılarını buldular ve bu kalıntılar MS 4. yüzyılın ortalarına tarihlendi.

Yaklaşık 30 metre çapında olan sekizgen yapının basit bir harç zemini ve terakota kiremitleri vardı. Mermer buluntular, yapının Akdeniz’den ithal edilen bu malzeme ile görkemli bir şekilde süslendiğini gösteriyor.

Ekip, Eylül ayından beri Ermenistan’da çalışıyor ve kazılarına devam edecekler. Ayrıca kilisenin kim adına inşa edildiği gibi sorulara yanıt bulmayı umuyorlar.

Efsaneye göre, Gregory the Illuminator (Aydınlatıcı Gregory) MS 301 yılında Artaxata’da Ermeni kralı III. Tiridates’i Hıristiyanlığa çevirdi ve böylece Ermenistan, dünyanın ilk Hıristiyan devleti oldu. Bugün keşfedilen kilisenin hemen yakınındaki Orta Çağ manastırı Khor Virap, bu geleneğin bir hatırlatıcısı olarak duruyor.

Artaxata, Artaksiad ve Arsacid hanedanlarının yönettiği Ermenistan Krallığı’nın başkenti olarak hizmet etti. Şehir, Helenistik dönemde önemli bir metropol haline geldi ve yaklaşık altı yüzyıl boyunca Ermenistan Krallığı’nın başkenti oldu.

University of Münster. 14 Ekim 2024.