Pembe Armadillolar, Kuraklaşma Nedeniyle Çift Deri Evrimleştirmiş

15 cm uzunluğundaki pembe armadillolar, milyonlarca yıl önce iklimin kuraklaşmasına tepki olarak yeraltına inerken tuhaf bir çift deri evrimleştirmiş.

Bilim insanları, armadilloların en küçük türü olan pembe armadilloların benzersiz bir çift deriye sahip olduğunu ortaya çıkardı.

Yeni bir çalışmada araştırmacılar, pembe armadillo (Chlamyphorus truncatus) derisinin osteodermli ve osteodermsiz (cilde gömülü kemik plakaları) bölümlerinin mikroskobik anatomisini inceledi. Bunu yaparken, hayvanın sırt kalkanının altındaki benzersiz ve “tuhaf” ikinci deri katmanını ortaya çıkardılar.

Çalışmanın baş yazarı biyolog Cecilia Krmpotic, “Her ne kadar tuhaf görünse de, hayvanın çift katmanlı bir derisi vardı. Kemiksileşmiş pulları (ölü dokunun kalınlaşmış, koruyucu bir katman oluşturması) ve osteodermleri barındıran en dış katman, sık ve ince beyaz bir kürk sergileyen iç katman üzerinde bir manto veya örtü görevi görüyor. Bu çift deri, memeliler arasında benzersiz bir özellik.” diyor.

Bunun tersine, bilinen diğer 19 armadillo türünün sırtlarında, hayvanların zırhını oluşturan pullar ve osteodermlerle kaplı tek bir deri tabakası bulunuyor.

(İlgili: Brezilya’daki Bu Tünel, Dev Tembel Hayvan Tarafından Kazılmış)

Pembe armadillolar sadece 15 santimetre uzunluğunda ve 100 gram ağırlığındalar. Arjantin’e özgüler ve burada orantısal olarak devasa olan pençeleriyle kazılmış yuvalarda yaşıyorlar. Araştırmacılar, çoğunlukla karınca ve diğer böcekleri yediklerini düşünüyor. Ancak alışkanlıkları tam olarak bilinmiyor ve tutsak türlerin çoğu birkaç gün içinde ölüyor.

Krmpotic, pembe armadillonun koruyucu zırhının tipik olarak iki bölgeye ayrıldığını söylüyor: bir kalkan başı kaplıyor, sırt kalkanı ise vücudun geri kalanını kaplıyor. Sırt kalkanı ayrıca, hayvanın esnekliğini korumasını sağlayan bir dizi hareketli banttan oluşan, sırtın üst kısmını kaplayan pektoral bir kalkan ve arka bölgeyi kaplayan bir pelvik kalkan olarak ikiye bölünmüş durumda.

Zırh, hem potansiyel yırtıcılara karşı koruma sağlamaya hem de hayvanın yeraltı yaşam tarzını desteklemeye hizmet ediyor. Büyük akrabaları yüzeyde önemli miktarda zaman geçirirken pembe armadillolar çoğunlukla yeraltında yaşıyor.

Krmpotic, “Pembe armadillonun ata soyunda tamamen yeraltı yaşam tarzına doğru evrimin 32 ila 17 milyon yıl önce gerçekleştiği tahmin ediliyor. Bu değişim, Güney Amerika’nın güneyindeki ekosistemlerin daha kurak olmasına yol açan çevresel koşulların değişmesinden kaynaklanmıştı.” diyor.

Pembe armadilloların pullu epidermisi veya derisinin yapısı, pulların hala gelişmekte olduğu diğer armadillo türlerinin yavrularında görülen yapıya benziyor.

Eşsiz zırh özellikleri muhtemelen kumlu toprağı kazarak geçirilen bir hayata bir adaptasyondu. Sırt kalkanının esnekliği ve hafifliği tünellerin şekline uyum sağlamasını sağlıyor. Pelvik koruyucu bu yaşam tarzına özellikle uygun.

“Pelvik koruyucuyu oluşturan osteodermler birbirleriyle ve pelvik kuşak ve sakrumla (pelvik kemikler arasındaki kaynaşmış omurlar) kaynaşma eğiliminde. Pelvik koruyucu, ilerledikçe tünellerin arka kısmındaki çökeltileri sıkıştırarak bir piston görevi görüyor.”

Armadillonun vücut örtüsü benzersiz olduğu kadar diğer yeraltı memelilerininkine benziyor ve yeraltı tünellerinde hareket etmesine yardımcı olan son derece esnek tüylere sahip.

Live Science. 16 Ocak 2024.

Makale: Krmpotic, C. M., Scarano, A. C., Andrés Laube, P. F., Ciancio, M. R., Loza, C. M., Acuña, F., … & Barbeito, C. G. (2023). The double skin of the pink fairy armadillo, the peculiar integumentary system of Chlamyphorus truncatus Cingulata (Mammalia, Xenarthra). Journal of Zoology.