Büyük Sfenks’in Oluşumunda Doğanın Bir Rolü Var mıydı?

Araştırmacılar, doğal unsurların, devasa Sfenks heykelinin inşasında oynadığı rolü araştırırken erozyona odaklanıyor.

Tarihçiler ve arkeologlar yüzyıllar boyunca Büyük Gize Sfenksinin ardındaki gizemleri araştırdılar: Başlangıçta neye benziyordu? Neyi temsil etmek için tasarlandı? Orijinal adı neydi?

Ancak temel ve tartışmalı bir soruya daha az ilgi gösterildi: Eski Mısırlıların bu anında tanınabilir yapıyı inşa etmeye başladıklarında karşılaştıkları arazi neydi ve bu doğal çevrenin, sfenksin oluşumunda bir payı var mıydı?

Zaman zaman başkaları tarafından da gündeme getirilen bu soruları yanıtlamak amacıyla bir bilim insanı ekibi, rüzgarın kaya oluşumlarına karşı nasıl hareket ettiğini ve muhtemelen dünyadaki en tanınmış heykellerden birinin nasıl şekillendiğini göstermek için 4.500 yıl önce (Sfenks inşa edildiğinde) var olan koşulları kopyaladılar.

(İlgili: Mısır Piramitleri Kaç Yaşında?)

Physical Review Fluids dergisinde yayınlanmak üzere kabul edilen çalışmanın kıdemli yazarı Leif Ristroph, “Bulgularımız, Sfenks benzeri oluşumların erozyondan nasıl ortaya çıkabileceğine dair olası bir ‘köken hikayesi’ sunuyor.” diyor.

“Laboratuvar deneylerimiz şaşırtıcı bir şekilde Sfenks benzeri şekillerin aslında hızlı akışlarla aşındırılan malzemelerden ortaya çıkabileceğini gösterdi.”

Çalışma, yardangların (çöllerde rüzgarın savurduğu toz ve kumdan kaynaklanan olağandışı kaya oluşumları) kopyalanmasına ve Büyük Sfenks’in daha sonra insanlar tarafından geniş çapta tanınan heykel formuna dönüştürülen bir yardang olarak nasıl ortaya çıkabileceğini keşfetmeye odaklandı.

Bunu yapmak için Ristroph ve meslektaşları, Büyük Sfenks’in bulunduğu kuzeydoğu Mısır’daki araziyi taklit ederek, içine daha sert, daha az aşınabilir malzeme yerleştirilmiş yumuşak kil yığınları aldılar.

Daha sonra bu oluşumları hızlı akan bir su akışıyla (rüzgârı taklit etmek için) yıkadılar, bu akıntı oluşumu oydu ve yeniden şekillendirdi ve en nihayetinde Sfenks benzeri bir oluşuma ulaşıldı. Daha sert veya daha dayanıklı malzeme, aslanın “başı” haline geldi ve “boyun”, öne doğru uzanan “pençeler” ve kavisli “sırt” gibi diğer birçok özellik gelişti.

Ristroph, “Sonuçlarımız, Sfenks benzeri oluşumların erozyondan nasıl ortaya çıkabileceğine dair basit bir köken teorisi sağlıyor. Aslında bugün var olan, oturan veya yatan hayvanlara benzeyen yardanglar var ve bu da çıkarımlarımızı destekliyor.” diyor.

“Çalışma aynı zamanda kaya oluşumlarını etkileyen faktörleri, yani bunların bileşim açısından homojen veya tek biçimli olmadığını ortaya çıkardığı için jeologlar için de faydalı olabilir. Beklenmedik şekiller, akışların daha sert veya daha az aşınabilir parçalara yönlendirilmesinden kaynaklanıyor.”

New York University. 31 Ekim 2023.