Sidamara Lahdi Nedir?

Yaklaşık 32 ton ağırlığıyla dünyanın en ağır lahitlerinden biri olarak bilinen Sidamara Lahdi, MS 3. yüzyıla tarihleniyor.

Roma İmparatorluğu dönemine, MS 3. yüzyılın 2. yarısına tarihlenen eser, 1900 yılında, Konya Ereğlisi-Karaman yolu üzerinde, eski adı Sidamara olan Ambar Köyü’nde bulundu ve Osman Hamdi Bey tarafından İstanbul’a getirildi.

Özellikle ince işçiliği ve detaylarıyla dikkat çeken lahit, Anadolu’da bulunan lahitler içerisinde benzersiz bir yere sahip ve süslemeleri ve büyüklüğüyle öne çıkıyor.

Lahdin dört yüzü, kabartma tekniğiyle işlenmiş insan ve hayvan figürleriyle süslenmiş. Kabartmalarda, savaşçı figürleri göze çarpıyor.

Eserin üzerinde bulunan bir Eros başı figürünün Londra’daki Victoria & Albert Müzesinde olduğu öğrenildikten sonra yapılan girişimlerin sonunda, eksik parça, 2022 yılının Haziran ayında Londra’dan Türkiye’ye getirildi. Getirilen parça, İstanbul Arkeoloji Müzeleri ile Victoria & Albert Müzesi uzman restoratörlerinin ortak gerçekleştirdikleri bilimsel çalışmalarla lahitteki ait olduğu noktaya yerleştirildi.

Kapağın üstünde lahdin ait olduğu düşünülen kişi ve eşi yarı uzanmış şekilde tasvir edilmiş ve bu iki figürün ayak ve başuçlarında iki eros var. Kapağın frizindeyse erosların aslan, ayı ve panter gibi hayvanlarla birlikte yaptığı mücadele tasvir edilmiş.

Sandukada ana sahnenin bulunduğu uzun yüzlerden birinde altı adet oluklu sütun, merkezde üçgen bir niş ve her iki yanda iki kemerli niş yer alıyor. Ortada, lahdin ait olduğu kişi sandalye üzerinde oturmuş ve bir filozof ya da şair gibi tasvir edilmiş. Bu figürün sağ tarafında bulunan ve başı oturan figüre doğru dönmüş olan kişi ise olasılıkla ölen kişinin eşi. Diğer tarafta ise tanrıça Artemis kıyafetiyle tasvir edilmiş genç kız figürünün ölen kişinin kızı olduğu düşünülüyor. Sahnenin iki ucunda, köşelerde, bir ellerinde mızrak diğer ellerinde at dizgini tutan figürler ise dioskurlardır (Antik Yunan ve Roma mitolojisinde Tanrıça Leda’nın biri Tyndareus diğeri Tanrı Zeus’tan olan ikiz çocukları).

Sandukanın diğer uzun yüzünde bir av sahnesi tasvir edilmiştir. At üzerindeki beş genç adam çeşitli hayvanları avlıyor.

Sandukanın kısa yüzlerinin birinde nişin tam ortasında bir mezarın kapısı var. Elinde bir kapta incir ve üzüm toplamış olarak görülen genç bir kadın sol tarafından kapıya yaklaşıyor. Karşı taraftaki adam da bir parşömen taşıyor. Lahdin diğer kısa yüzünde ise genç bir adam at üstünde köpeklerin de yardımıyla avlanıyor.

Sidamara Lahdi, Konya Ereğlisi-Karaman yolu üzerinde, eski adı Sidamara olan Ambar köyünde bulunduğu için bu isimle anılıyor. Ancak Sidamara’da başka lahitler de bulunmuştu. Bu lahitlerin yüzleri süslü sütunlarla, sütun araları ise kişi tasvirlerini barındırıyor. Bu yüzden, bu tipteki diğer sütunlu lahitlere de Sidamara tipi lahit deniyor.