Avustralya, Çalındığı Anlaşılan Herakles Amforasını İade Ediyor

Herakles’in Nemea aslanını bıçaklamasını tasvir eden iki kulplu amfora, yasadışı kaçırıldığının ortaya çıkarılması üzerine İtalya’ya iade edilecek.

Herakles’in Nemea aslanını bıçaklamak üzere olduğunu tasvir eden, iki kulplu, MÖ 530’a tarihlenen bir vazo, onlarca yıldır Avustralya Ulusal Üniversitesi’nin koleksiyonunda önemli bir parçaydı.

Ancak vazonun yasadışı bir şekilde kazılıp satıldığı ortaya çıktıktan sonra üniversite, vazoyu ve diğer iki eseri İtalya’ya geri gönderecek.

İtalya askeri polisinin kültürel mirasın korunmasından sorumlu Carabinieri komutanlığı olarak adlandırılan uzman bir sanat ekibi, üniversiteyi, koleksiyonundaki vazonun, yasadışı sanat ticaretine karıştığı bilinen bir sanat taciriyle bağlantısının ardından çalındığı konusunda uyardı.

(İlgili: British Museum’da Bazı Eserler Kayboldu veya Hasar Gördü)

ANU, Johnson Vazosu olarak da bilinen 2.500 yıllık amforayı 1984 yılında Londra’daki Sotheby’s’den “iyi niyetle” satın aldı ve o zamandan beri üniversitenin Klasikler Müzesi’nde önemli bir eserdi.

Vazonun kökeninin bulunmasının ardından İtalyan polisi, ANU müzesindeki tüm eserlerin belgelenmesini talep etti.

ANU Klasikler Müzesi küratörü Dr. Georgia Pike-Rowney, “Bu araştırma, ikinci bir sorunlu öğeyi ortaya çıkardı. Yine 1984’te satın alınan, Apulia’ya özgü kırmızı figürlü balık tabağının, başka bir tanınmış yasa dışı eser satıcısı tarafından İtalya’dan kaçırıldığını artık biliyoruz.” dedi.

Üniversite, kendi araştırmalarının bir parçası olarak, başka bir çalıntı eşyayı ortaya çıkardı; Vatikan’daki bir koleksiyonla bağlantılı olan ve 1968’de Londra Sotheby’s’den satın alınan bir Roma mermer portre büstü.

Pike-Rowney, üniversitenin eseri “hak sahiplerine” iade etmekten gurur duyduğunu ve geçen yıldan bu yana çalıntı olarak işaretlenen vazoyu ülkesine geri göndermek için çalıştığını söyledi.

Vazo İtalya’ya iade edilecek olsa da, bu yıl içinde tamamlanacak bir anlaşma kapsamında ANU, vazoyu dört yıl daha sergileyecek ve vazoyu araştırma ve öğretim amacıyla dört yıl daha saklayacak.

Pike-Rowney, vazonun antik Akdeniz işçiliğinin “çarpıcı bir örneği” olduğunu söylüyor.

“İki kulplu bir kap olan amfora, zeytinyağı veya şarap depolamak için kullanılmış olabilir. Vazonun bir yüzünde Yunan mitolojisinin kahramanı Zeus’un oğlu Herakles, Nemea aslanı ile savaşırken betimlenmiş. Diğer yüzü ise savaşta iki savaşçıyı gösteriyor.”

Polis, çalınan vazoyu, Leonardo olarak bilinen bir veri tabanını ve çalınan sanat eserlerini tespit ederek vazoyu hırsızlığa ilişkin daha önceki bir cezai soruşturmayla eşleştiren bir yapay zeka sistemini kullanarak tespit etti.

Bu vaka, dünyanın büyük sanat galerilerinin çalındığı ortaya çıkan çok sayıda değerli eseri geri vermesinin ardından gerçekleşti.

Geçtiğimiz hafta Birleşik Krallık’taki Manchester Müzesi, çalıntı olduğu düşünülen 174’ten fazla eseri Yerli Avustralyalılara iade edeceğini duyurdu. Ağustos ayında Avustralya Ulusal Galerisi, kötü şöhretli İngiliz satıcı Douglas Latchford tarafından yağmalandığına ve yasa dışı olarak satıldığına inanılan dokuzuncu yüzyıldan kalma Cham heykellerinden oluşan üçlüyü Kamboçya hükümetine iade etmeyi kabul etti.

New York’taki Metropolitan Sanat Müzesi, bu yılın başlarında, ABD’li savcıların bu eşyalara el koymak için tutuklama emri çıkarmasının ardından hüküm giymiş antika satıcısı Subhash Kapoor’a bağlı 15 eski eseri Hindistan’a iade etmişti.

The Guardian. 14 Eylül 2023.