Dev Dinozorların En Büyüğünün Evrimi Nasıl Gerçekleşti?

Brachiosaurus ve Apatosaurus gibi ikonik uzun boyunlu dinozorlar da dahil olduğu Sauropodlar, dünya üzerinde yaşamış en büyük hayvanlardı. Diğer hiçbir dinozor veya karada yaşayan memeli, büyüklük konusunda onlara yaklaşamadı.

Şimdi ise yapılan yeni bir çalışma, bu süper dev hayvanların zaman içinde rekor kıran boyutlara nasıl ulaştıkları hakkında bilgiler sağlıyor.

Current Biology dergisinde yayımlanan “Sauropod Dinozorlarda Maksimum Vücut Boyutlarının Evrimi” adlı çalışmanın yazarı paleontolog Michael D’Emic, “Önceden sauropodların kendi evrimsel tarihleri içinde birbirinden bağımsız bazı zaman dilimlerinde olağanüstü boyutlarına evrimleştikleri düşünülüyordu. Ancak yeni bir analizle birlikte bu durumun dünya üzerindeki 100 milyon yıl boyunca yaklaşık üç düzine kadar kez gerçekleşerek düşünülenden çok daha fazla olduğunu biliyoruz.” diyor.

(İlgili: Dev Sauropodların Boyunları Düşünülenden Çok Daha Uzundu)

D’Emic, sauropod vücut boyutunun evrimini araştırmak için, ağırlık taşıyan yüzlerce kemiğin alındığı hayvanın ağırlığıyla ilişkili çevre ölçümlerini derledi. Sonrasında, yaklaşık 200 sauropod türünün yeniden oluşturulmuş vücut kütlelerini evrim ağaçlarına yerleştirmek için ataların durumunun yeniden yapılandırılması adı verilen bir teknik kullandı.

Sonuçlar, sauropodların olağanüstü boyutlarına evrimlerinin erken evrelerinde ulaştıklarını ve evrim geçiren her yeni sauropod ailesiyle birlikte bir veya daha fazla neslin bağımsız olarak en üst düzeye vardığını gösteriyor.

D’Emic, “Kretase Dönemi’nin sonunda diğer dinozorlarla birlikte (kuşlar dışında) nesli tükenmeden önce sauropodlar, eşsiz boyutlarına toplam üç düzine kez evrimleştiler.” açıklamasında bulunuyor.

“Devlerin de devi olan bu sauropodlar ekolojik olarak farklılardı, farklı şekillerde dişlere ve kafalara, aynı zamanda farklı oranlarda vücut yapılarına sahiplerdi. Bu da “büyük vücutlu” nişini birbirinden biraz farklı şekillerde işgal ettiklerini gösteriyor.”

Kemikler üzerinde yapılan mikroskobik çalışmalar, sauropodların farklı büyüme hızlarına sahip olduklarını da ortaya çıkardı. Bu da, rekor kıran boyuttakilerin metabolik olarak farklı olduklarını düşündürüyor. Bu durum, dinozorların neslinin tükenmesinin ardından devasa mamut boyutundaki uygun boyuta gelmeden önce hızla çok büyük vücut boyutlarına evrimleşen memeli modelini yansıtıyor.

D’Emic’in bulguları, 19. yüzyılda popüler bir teori olan ve hayvanların zaman içinde evrimleştikleri şeklindeki Cope kuralı ile çelişiyor. Buna karşın, yeni çalışma hayvanların ekolojik bağlamlarına ve mevcut olan nişlere bağlı olarak farklı vücut boyutlarına ulaştıklarını gösteriyor- ki bu durum geniş ölçekte bakıldığında rastgele gibi görünebilir.

D’Emic, “Diğer araştırmacılar sauropodların devasa boyutlarını genel olarak, özelliklerinin eşsiz bir kombinasyonunu temel alarak açıklasalar da sauropodları karada yaşayan memeli boyutlarından üstün kılarak karakterize eden hiçbir özellik veya özellik grubu yok.” diyor.

Araştırmanın bir sonraki basamağı ise, bazı soylar süper-dev boyutlara evrimleşebilirken neden diğerlerinin bunu gerçekleştiremediğini açıklığa kavuşturmak.

Adelphi University. 8 Mayıs 2023.

Makale: D’Emic, M. D. (2023). The evolution of maximum terrestrial body mass in sauropod dinosaurs. Current biology, 33(9), R349-R350.