Nijerya’nın Benin Bronzları, Almanya Pirincinden Yapılmış

Batı Afrika sanat eserlerinde kullanılan metal, köle ticaretinin acımasız para birimi olan manilla bileziklerinden elde edilmiş.

Bilim insanları, Benin bronzlarından bazılarının, binlerce kilometre öteden, Almanya’nın Ren Bölgesi’nden çıkarılan pirinçten yapıldığını keşfettiler.

Yapılan araştırmalar, modern Nijerya’da yer alan Benin Krallığı’ndaki Edo halkının olağanüstü heykellerini, 16. ve 19. yüzyıllar arasındaki transatlantik köle ticaretinin para birimi olan eritilmiş pirinç manilla bileziklerle ürettiğini ortaya çıkardı.

(İlgili: Almanya, Benin Bronzlarını Nijerya’ya İade Ediyor)

Manilla bilezikleri, arkeolojik kazılarda nadiren bulunmalarına rağmen, onları taşıyan gemilerin batıklarından önemli sayıda çıkarıldılar. Bu bileziklerle ilgili en geniş araştırmayı yürüten bir araştırmacı ekibi, bu metalleri Avrupa’daki metalik cevherler ve madenlerle karşılaştırdı ve ardından Batı Almanya’daki Ren bölgesine kadar izini sürdü.

Çalışmayı yöneten Dr Tobias Skowronek, “İlk kez bilimsel bir bağlantı kuruldu… Benin bronzları, Batı Afrika’daki en ünlü antik sanat eserleri olma özelliğini taşıyor. Bu muazzam miktarda metalin nereden geldiği ve Benin’in pirinçleri nasıl elde ettiği uzun zamandır bir muammaydı.” diyor.

Batıklar konusunda uzmanlaşmış arkeolog Dr Sean Kingsley, “Skowronek, Benin bronzlarının Köln çevresinde çıkarılan pirinçten yapıldığını keşfetti. Bu konu hakkında kimsenin bir fikri yoktu ve bu oldukça aydınlatıcı bir çalışma. Çok yüksek profilli Benin bronzları sanat ve tarih dünyasında önemli bir yer tutuyor.” diyor.

Yüzlerce Benin bronzu, 1897’de Benin kraliyet sarayı yerle bir edildiğinde İngiliz kuvvetleri tarafından ele geçirildi. Bugün heykeller İngiltere’de ve başka yerlerde müzelerde ve galerilerde tutuluyor.

Nijerya uzun süredir bu eserlerin geri dönüşleri için çağrıda bulunuyor. Almanya, bronzlarını aktif olarak ülkelerine geri gönderen birkaç ülkeden biri oldu. Bunu yapan diğer kurumlar arasında Londra’daki Horniman Müzesi de yer alıyor.

Latince’de el veya bilezik anlamına gelen “Manilla”, İngiltere, Portekiz, İspanya, Hollanda, Fransa ve Danimarka tarafından Batı Afrika ile köleleştirilmiş insanların yanı sıra altın ve fildişi ticareti yapmak için kullanılan bir “para birimi” idi.

Yeni bilimsel çalışma, İngiltere, İspanya, Gana ve ABD açıklarındaki beş gemi enkazından toplanan 67 örneğe odaklandı. 1524 ile 1843 yılları arasına tarihlenen batıklar, İngiliz, Portekiz ve Hollanda menşeli gemilerdi. Bunlar arasında Manş Denizi’ne inen bir Kraliyet Afrika Şirketi köle taciri de var.

Georg Agricola Teknik Üniversitesi’nden Skowronek, “Manillalar şaşırtıcı sayılarda üretildi. Alman Fugger tüccar evi ile Portekiz kralı arasında 1548 yılına dayanan bir sözleşme, üç yıl içinde hazır hale getirilecek 1,4 milyon manilla siparişini listeliyor. 1519 ile 1522 arasında Lizbon, altın ve köle ticaretinin merkezi olan Gana kıyısındaki Elmina’daki ticaret kalelerine yılda 150.000 manilla gönderdi.” diyor.

“Avrupa toplumları, manillaları yalnızca insanlardan hayvan postlarına kadar Batı Afrika mallarını satın almak için tasarladı. 16. yüzyılda, Alman madenlerinin, derin madencilik yapmaya ve nehirleri su pompalamaya değmeyecek kadar tükendiği düşünülüyordu. Ancak köle ticaretinin ihtiyaç duyduğu büyük hacimli manillalar, sanayicileri bir kez daha düşündürdü.”

The Guardian. 5 Nisan 2023.

Makale: Tobias B. Skowronek et al. 2023. German brass for Benin Bronzes: Geochemical analysis insights into the early Atlantic trade. Plos One.