İran’da Keşfedilmemiş Neandertal Yerleşimleri Olabilir

Avrupa’dan doğuya Neandertal göçünün modellenmesi, Hazar Denizi’nin güneyindeki bölgenin en olası rota olduğunu ortaya çıkardı.

Avrupa’dan doğuya Neandertal göçünü modelleyen araştırmacılar, Kuzey İran’daki Hazar Denizi’nin güneyindeki bölgenin en olası rota olduğunu buldular. Bu da, güzergah boyunca daha az incelenmiş alanlarda henüz keşfedilmemiş önemli arkeolojik alanların olabileceğini düşündürüyor.

Yeni araştırma, mevcut arkeolojik ve fizyolojik verilere dayalı olarak varsayımsal Kuzey ve Güney Hazar rotalarında Neandertal yayılımının bilgisayar modellemesine odaklanıyor. Bu rotalar, modellemenin ideal Paleolitik yaşam alanlarını öngördüğü İran ve Orta Asya’nın az bilinen bölgelerinde potansiyel araştırma fırsatları sunuyor. 

(İlgili: Modern İnsan, Neandertaller ile Yakındoğu’da Çiftleşti)

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü tarafından yürütülen önceki bir genetik çalışma, Özbekistan’daki ve güney Sibirya’nın Altay bölgesindeki Neandertalleri Avrupa kökenli olmakla ilişkilendirdi. Peki Neandertaller oraya nasıl geldi?

Koridorun haritalanması

Araştırmacılar, En Az Maliyetli Yolu (LCP = Least-Cost-Path) aramak için bir model oluşturmak üzere geçmiş iklim koşullarının biyo-coğrafi bilgileriyle katmanlanmış açık kaynaklı bir coğrafi bilgi sistemi olan QGIS’i kullandılar.

LCP modelleri, güzergah boyunca engelsiz yolları ve maliyetli engelleri hesaba kattıkları için, her zaman en doğrudan çizgisel yollar değildir. Bu, tıpkı bir arabadaki GPS sisteminin sizi yalnızca yolları izleyerek bir varış noktasına yönlendirmesi ve sizi trafik, inşaat veya kapalı yolların etrafından yönlendirmesine benziyor. Bir GPS sistemi bir plan oluşturduğunda , yolun “maliyeti” oraya varmanın ne kadar sürdüğüne göre tartılır. Eski homininlerin rotası için “maliyet” hesaplanırken iklim, kaynak bolluğu ve yol boyunca geçim için avantajlar gibi faktörler dikkate alınır.

Araştırmacılar, Neandertallerin Kafkasya’daki arkeolojik olarak bilinen iki mağara alanı (biri Micoquian ve diğeri Mousterian kültürel malzemeleri ile) ile Rusya’nın Altay Dağları’ndaki mağara alanları arasındaki olası yayılım yollarını modellemek için LCP analizini uyguladılar. İki kültürel malzeme seti, yüksek dağlarla ayrılmış (kuzeyde Micoquian ve güneyde Mousterian) alanlar arasındaki alet ve eser farklılıklarını temsil ediyor ve düşündürücü bir şekilde bölgeye giren ve çıkan Neandertal göçünün iki farklı soyunu temsil ediyor olabilir. 

Araştırmacılar, bazı kaynaklardan elde edilen iklim verilerini kullanarak en az miktarda iklim değişikliği yaşayan ve bitki örtüsü ve hayvanlar için istikrarlı yaşam alanları sunma olasılığı en yüksek olan bölgeleri aradılar. Araştırmacılar, komşu bölgelere kıyasla nispeten nemli ve ılıman olması nedeniyle Güney Hazar Denizi koridoruna odaklandı, bu da onu yayılım ve yerleşim için ideal bir yol haline getiriyor.

Bu bölge, Avrupa’dan çıkmak için mükemmel bir yol olmasının yanı sıra, Afrika’dan ve Doğu Akdeniz üzerinden seyahat eden günümüz modern insanlarının (Homo sapiens) göçleri için de Avrupa’ya davetkar bir giriş kapısı olabilirdi. Dolayısıyla buranın iki tür arasında önemli bir kültürler arası buluşma noktası olma ihtimali var.

Birkaç yüz bin yıl boyunca Neandertaller, Avrupa’daki en modern insanlardı. Mağara sanatı yaptılar, hastalarına baktılar, ısınmak ve yemek pişirmek için ateşi kontrol ettiler ve en büyük avları avladılar. Neandertaller aynı zamanda, Avrupa’nın en batısı ve kuzeyinden, İsrail ve Filistin’e kadar güneyde ve doğuda Orta Asya ve Sibirya’ya kadar uzanan, kendi zamanlarında en yaygın insan türüydü. Kendi genomik tarihimizi incelediğimizde bildiğimiz gibi, günümüzün modern insanları Neandertallerle birçok kez ve farklı yerlerde çiftleşerek Neandertallerin tarihini de hikayemizin büyük bir parçası haline getirdi.

Phys. 1 Mart 2023.

Makale: Ghasidian, E., Kafash, A., Kehl, M., Yousefi, M., & Heydari-Guran, S. (2023). Modelling Neanderthals’ dispersal routes from Caucasus towards east. Plos one, 18(2), e0281978.