Xi’an’ın tarihi merkezini çevreleyen 650 yıllık surların müon taramaları, surun bir bölümünün yoğunluğundaki dalgalanmaları ortaya çıkardı.
Çin’in merkezinde bulunan Xi’an, Zhou, Qin, Han ve Tang Hanedanlarının başkenti ve İpek Yolu’nun doğu ucuydu. Nükleer fizikçi Zhiyi Liu, Xi’an’ın surlarında tespit edilen anormalliklerin inşaat kusurları veya belki de gizli yapılar olabileceğini söylüyor.
Yaklaşık 650 yıl boyunca, Çin’in Xi’an kentindeki kale duvarları, merkezi şehrin etrafında güçlü bir bariyer görevi gördü. 12 metre yüksekliğinde ve 18 metre kalınlığındaki duvarlar, müon adı verilen atom altı parçacıklar dışında neredeyse her şeye karşı geçirimsiz.
(İlgili: Çin Seddi Gerçekten İşe Yaradı mı?)
Şimdi ise nüfuz etme yetenekleri sayesinde müonlar, bir zamanlar ilk Ming Hanedanlığının hazinelerini koruyan ve artık başlı başına bir ulusal mimari hazine olan duvarların yüzyıllar boyunca ayakta kalmasını sağlamanın anahtarı olabilir.
Araştırmacıların Journal of Applied Physics’te yayımladıkları rapora göre, geliştirilmiş bir tarama yöntemi, herhangi bir arkeolojik yapı için şimdiye kadar üretilmiş en yüksek çözünürlüklü müon taramalarını sağladı.
Taramalar, Xi’an surlarının bir bölümünün içinde bir metre kadar küçük iç yoğunluk dalgalanmalarını ortaya çıkardı. Çin’deki Lanzhou Üniversitesi’nden nükleer fizikçi Zhiyi Liu, bu dalgalanmaların, tehlikeli kusurların veya keşif ve araştırma için arkeolojik açıdan ilginç gizli yapıların işaretleri olabileceğini söylüyor.
Müonlar elektron gibidir, sadece daha ağırdır. Kozmik ışınlar denen yüklü parçacıklar atmosfere çarptığında oluşan müonlar gezegenin her yerine yağar.
Müonlar, toprağın ve taşın derinliklerine gidebilmelerine rağmen, karşılaştıkları malzemeye bağlı olarak dağılır veya emilirler. Malzemenin içinden geçenleri saymak, onları volkanın iç kısımlarını incelemek, piramitleri gizli odalar için taramak ve hatta X-ışınlarına dayanıklı kaplarda saklanan kaçak malları aramak için yararlı kılar.
Müonlar sürekli aşağı akmasına rağmen, sayıları o kadar küçüktür ki, araştırmacılar surların 3-B taramaları için yeterli veri toplamak üzere her seferinde bir hafta boyunca altı detektör yerleştirmek zorunda kaldılar.
Xi’an duvarlarının içindeki tehlikeli kusurları veya tarihsel sürprizleri gösterebilecek herhangi bir yoğunluk dalgalanmasının nasıl ele alınacağını belirlemek artık konservatörlere kalmış.
Science News. 30 Ocak 2023.
Makale: Liu, G., Luo, X., Tian, H., Yao, K., Niu, F., Jin, L., … & Liu, Z. (2023). High-precision muography in archaeogeophysics: A case study on Xi’an defensive walls. Journal of Applied Physics, 133(1), 014901.
You must be logged in to post a comment Login