Urartuların Ayanis Kalesi’nde Kazılar Sürüyor

Urartu Kralı II. Rusa tarafından Van Gölü’ne hakim bir tepe üzerinde yaptırılan Ayanis Kalesi kazı çalışmaları devam ediyor.

Dünyadaki en önemli Urartu tapınaklarından biri olan Haldi tapınağının bulunduğu Ayanis Kalesi’nde, bu yılki restorasyon ve konservasyon çalışmaları devam ediyor. 2015 yılı kazı çalışmalarında Ayanis Kalesi’nin surlarına yoğunluk verilirken, Urartu kültürünün en önemli yapı grubunu oluşturan Haldi Tapınağı’nda da çalışmalar sürdürülüyor.

Ayanis Kalesi’nde restorasyon koruma çalışmaları kapsamında da surda ve anıtsal kapıda bu sene çalışmalar yapılıyor. Urartu mimarisini oluşturan taş temel ve kerpiç mimarinin açık havada korunması sorun teşkil etmekte. O yüzden imkanlar dahilinde acil koruma gerektiren pasif koruma önlemleri çerçevesinde bir dizi çalışma yürütülüyor.

Kalede 25 yıl önce kazı çalışmalarını başlatan ve Urartular dönemine ait sayısız eseri envantere kazandıran Ege Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu’nun emekliye ayrılmasının ardından görevi 3 yıl önce Erzurum Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığındaki kazı ekibi devraldı.

1989 yılından bu yana kazı çalışmalarının yapıldığını, kendisinin de öğrencilik döneminde de buradaki kazı çalışmalarına katıldığını belirten Işıklı, “Ayanis Kalesi 25 yıllık bir kazı geçmişine sahip. Bu 25 yıllık bir geçmişe rağmen kalemiz ne yazık ki çok az bir kısmı gün ışığına çıkarılmış. Kale kazıları oldukça zor.” dedi.

Ayanis Kalesi, Urartu’nun son büyük Kralı II. Rusa tarafından MÖ. 7. Yüzyılın ortalarında inşa edilen bir kale. Yazılı kanıtların yanısıra ağaç halka tarihleme yöntemi ile kalenin ömrü yaklaşık 20-25 yıl olarak bulundu.

Doç. Dr. Mehmet Işıklı, “Kale kurulduktan 20 ile 25 yıl sonra büyük bir deprem ve bu depreme bağlı yangınla yıkılıyor. Kale çok anıtsal büyük görkemli kerpiç mimarinin mühürlenmesi sonucu günümüze kadar oldukça sağlam durumda gelebiliyor. Bugün kazdığımızda elde ettiğimiz mimari veriler ve bunun dışındaki buluntular, kalenin ne kadar iyi korunarak günümüze geldiğini göstermekte. Bunun da en canlı ve en güzel örneği Haldi tapınağı oluşturmakta” dedi.

Ayanis Kalesi

Van Gölü’nün doğu kıyısında yer alan Ayanis Kalesi, 1989 yılından itibaren kazılmakta. Kayalık bir tepe üzerine inşa edilen ve etrafı surla çevrili olan kale, yaklaşık 150×400 metre ölçülerinde bir alanı kaplar. Kalenin doğu kulesinin önünde yere düşmüş durumda bulanan inşa yazıtı, kalenin Argişti oğlu Rusa (II. Rusa) tarafından yapıldığını ve adının da “Süphan Dağı önündeki Rusa Kenti” olduğunu belirtir. Ayanis Kalesi’nin MÖ 673 tarihinde yapıldığı tahmin ediliyor.