Antik Maya Tuz Üreticileri Evden Çalışıyordu

Belize’de sular altında kalmış bir Maya yerleşmesinde çalışan arkeologlar, eski Maya tuz işçilerinin evden çalıştığını keşfettiler.

Keşif, bir kıyı lagününde sular altında kalan, ülkedeki bilinen en büyük Maya tuzu işletmesi olan Ta’ab Nuk Na’nın kazıları sırasında yapıldı. Buradaki araştırmacılar, sahada bir hanenin yaşadığını ve çalıştığını gösteren bir konut yapısını ortaya çıkardılar.

Keşif, güney Belize’deki Paynes Creek Ulusal Parkı’nda yapıldı ve burada MS 600-1000 arasında yüzden fazla batık Maya bölgesi keşfedildi. Buna kıyı boyunca yayılmış birkaç başka tuz atölyesi de dahil.

Çalışmanın yazarı Profesör Heather McKillop, “İç bölgelerdeki Mayaların tuza (temel bir biyolojik ihtiyaç) ihtiyacı vardı, bu da iç kesimlerde kıttı ve çoğu kıyılardaki tuz atölyelerinden sağlanıyordu.” diyor.

Bu nedenle, Texas Üniversitesi’nden Profesör McKillop ve Doçent E. Cory Sills, bu önemli endüstrinin nasıl organize edildiğini incelemek için çalışmaya başladı.

(İlgili: Su Altındaki Maya Sahasında, Tuz İşçilerinin Konutları Keşfedildi)

Profesör McKillop, “Diğer Paynes Creek Tuz Tesislerinde tuz atölyeleri kazmıştık, ancak işçilerin sahada yaşayıp yaşamadıklarını merak ettik, bu da Klasik Maya uygarlığının zirvesinde tuz üretiminin organizasyonunu anlamak için çıkarımlar içeriyor.” diyor. Ancak, Paynes Creek’teki diğer alanlardaki kazıların çoğu tuz üretimine odaklandı.

Ekip, bu soruyu araştırmak için, Paynes Creek’teki en büyük tuz işletmesi olan Ta’ab Nuk Na’da sistematik bir araştırma yaptı. Sualtı arkeologları, lagün tabanındaki önemli buluntuların yerini işaretleyerek, burayı, buluntuların konumlarını gösteren 600’den fazla bayrakla sonuçlandı.

Profesör Sills, “Ta’ab Nuk Na’da Klasik Maya ‘direk ve saz’ ahşap binalarının duvarlarını tanımlayan yüzlerce ahşap direk bulduk.” diyor. “Ahşap normalde Maya bölgesinin tropik manzarasında bozulduğundan, ahşap binalar bir zamanlar çoğu antik Maya topluluğuna egemen olan mimarinin nadir görülen bir görünümünü sunar.”

Bunların yerleri dijital olarak çizildi ve temel unsurlar kazıldı. Sonuç olarak, verilerden birkaç binanın izleri ortaya çıktı. Radyokarbon tarihleme, bunların birkaç inşaat aşamasının sonucu olduğunu ortaya çıkardı.

Başlangıçta, MS 6. yüzyılda tuz üretimi belirtisi olmayan bu konut binalarından sadece bir avuç vardı. Bu, MS 650 civarında, bölgede üç tuz atölyesi ve büyük bir konut yapısı inşa edildiğinde değişti.

Profesör McKillop, “Deniz tabanındaki tek tek eserlerin haritalanması, 10 direkli saz ahşap binalara göre dağılımlarını görmemizi ve farklı binalardaki faaliyetleri yeniden yapılandırmamızı sağladı.” diyor. Konut binasında tanımlanan ev faaliyetleri arasında balık tutma, yemek hazırlama ve yemek pişirme, ahşap işleri ve pamuk eğirme sayılabilir.

Bu faaliyetlerin kanıtı, büyük yapının bir konut binası olduğunu gösteriyor ve bu da tuz üretiminin evden çalışanlar tarafından yapıldığını doğruluyor. Hane, fazlalığı diğer topluluklarla takas etmeden önce, önce kendileri için tuz üretiyor olmalıydı.

Profesör Sills, “Fazlalık, tuz işçisinin konutunda bulunan çanak çömlek ve taş aletler de dahil olmak üzere diğer mallarla takas edildiği iç pazarlara nakledildi.” diyor.

Ta’ab Nuk Na’nın haftada bir tondan fazla tuz ürettiğini gösteren tahminler ele alındığında, büyük miktarda artı ürün olmalıydı. Bulgulara göre, Ta’ab Nuk Na ve Paynes Creek’teki diğer çağdaş tuz tesisleri 24.000 kişiye yetecek kadar tuz sağlayabilirdi.

En önemlisi, işçilerin sahada yaşaması ve kapalı atölyelerde çalışması gerçeği, yıl boyunca tuz üretilebileceği anlamına geliyordu. Bu düzenleme, bu dönemde en büyük ölçüde büyüyen iç Maya şehirlerinin talebini karşılamaya yardımcı olabilirdi.

Ta’ab Nuk Na’daki üretim, MS 800’den sonra durdu ve lagünün başka bir bölümündeki Ek Way Nal’ın geniş sahası, Paynes Creek’teki en büyük tuz atölyesi oldu. Ekibin daha önce incelediği Ek Way Nal’deki buluntuların analizi, bölgede konut yapılarının da olduğunu gösteriyor.

Bulgular, bu antik Maya tuz işçilerinin, tuz atölyelerinin yerleşim alanlarına bağlı olmasıyla, yüzyıllardır evden çalıştığını gösteriyor. Bu düzen, bu dönemin büyüyen Maya şehirlerinin ihtiyaç duyduğu muazzam miktarda tuzu sağlayabiliyordu.

Antiquity. 10 Ekim 2022.

Makale: McKillop, H., & Sills, E. (2022). Household salt production by the Late Classic Maya: Underwater excavations at Ta’ab Nuk Na. Antiquity, 96(389), 1232-1250.