İnsanlara benzer şekilde, şempanzeler de işbirliğine dayalı davranışlarını (örneğin avlanmak) koordine etmek için iletişimi kullanıyor.
Araştırmacılar, şempanzelerin “av bağırması” olarak bilinen belirli bir ses ürettiğinde, ava daha fazla grup üyesi topladıklarını ve avlarını daha etkili bir şekilde yakaladıklarını gösterdi.
Şempanzeler sadece meyve aramazlar, zaman zaman protein açısından zengin et elde etmek için de fırsatlar ararlar. Çevik avlarını gölgelikte yakalamak için, şempanzelerin yanlarında avlanan arkadaşlarının olması her zaman daha iyidir.
(İlgili: Şempanze Anneler, Yavruları Öldüğünde Yas Tutuyor)
Bilim insanları, ilk kez, iletişimin grup üyelerini ava katılmak için işe katmanın anahtarı olduğunu keşfettiler.
Av bağırmaları, kovalamayı daha etkili hale getiriyor
Uganda’daki Kanyawara şempanze topluluğunda son 25 yılda kaydedilen 300’den fazla avlanma olayını inceleyen araştırmacılar, vahşi maymunların av sesleri çıkararak grup avcılığını kolaylaştırdığını ve bu tür işbirlikçi davranışı daha etkili hale getirdiğini keşfettiler.
Çalışmayı yürüten Joseph Mine, “Av bağırması üreten şempanzeler, yakınlardakilere avlanma motivasyonları hakkında bilgi verir ve bu bilgi isteksiz bireyleri katılmaya ikna ederek genel başarı şansını artırır.” diyor.
Görüşün kısıtlı olduğu yoğun tropik yağmur ormanlarında grup halinde maymun avlamak zor olabilir. Sesli iletişim daha verimli grup çalışmasına izin verir. Çalışmanın yazarlarından Zarin Machanda, “Çarpıcı bir şekilde, av bağırmasının ardından, daha fazla avcının katıldığını, kovalamaya başlamanın daha hızlı olduğunu ve ilk yakalamanın daha kısa sürede gerçekleştiğini gözlemledik.” diyor.
Bir bağırmayı takiben avlar daha etkili olsa da, bağırmaların neden bu etkiye sahip olduğunu bulmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Çalışmayı yönetmeye yardımcı olan profesör Simon Townsend, “Şu anda, bu bağırmaların kasıtlı olarak grubun kesin eylemlerini koordine etmek için mi yapıldığı, yoksa sadece bir bireyin avlanma kararının reklamını yapmak için mi olduğu hala belirsiz. Kendi avlanma kararının reklamını yapması, diğerlerinin ona katılma olasılığını artırır ve daha fazla avcıyla daha etkili olabilirler.” diyor.
İletişim ve işbirliğinin birlikte evrimi
Evrimsel biyologlar, yetenekli avcıların mevcudiyeti ve potansiyel dikkat dağıtıcılar da dahil olmak üzere, bir avın sonucunu etkileyebilecek çok çeşitli başka faktörleri göz önünde bulundurdular, ancak av bağırmalarının oluşumu kilit bir rol oynuyordu.
Townsend, “İletişim, insanlarda karmaşık işbirliği eylemlerini koordine etmede kilit bir rol oynar ve bu, sesli iletişimin yaşayan en yakın akrabalarımızda grup işbirliğini de kolaylaştırabileceğinin ilk göstergesi.” diyor.
İletişim ve işbirliğinin sıkı bir şekilde bağlantılı olduğu ve insanlarda birlikte evrimleştiği yaygın olarak kabul ediliyor. Zamanla, biri daha karmaşık hale geldikçe diğeri de, nihayetinde dile ve modern insanın dahil olduğu benzersiz karmaşık işbirliği biçimlerine yol açan bir geri bildirim döngüsü oluşturdu.
En az 7 milyon yıllık evrimsel kökler
Bununla birlikte, grup işbirliği ve iletişim arasındaki bu ilişkinin, insanın evrimsel geçmişine kadar ne kadar geriye götürülebileceği bilinmiyordu.
Joseph Mine şu sonuca varıyor: “Sonuçlarımız sesli iletişim ile grup düzeyinde işbirliği arasındaki ilişkinin eski olduğunu gösteriyor. Bu bağlantı, şempanzelerle olan son ortak atamızdan bu yana en az 7 milyon yıldır var gibi görünüyor.”
University of Zurich. 29 Temmuz 2022.
Makale: Mine, J. G., Slocombe, K. E., Willems, E. P., Gilby, I. C., Yu, M., Thompson, M. E., … & Machanda, Z. P. (2022). Vocal signals facilitate cooperative hunting in wild chimpanzees. Science Advances, 8(30), eabo5553.
You must be logged in to post a comment Login