Şempanze Anneler, Yavruları Öldüğünde Yas Tutuyor

Uganda’daki Budongo Ormanı’ndan yapılan gözlemler, şempanze annelerin ölü yavrularını neden taşıdıklarını anlamamıza yardımcı oluyor.

Andrews Üniversitesi ve Neuchatel Üniversitesi’nden bilim insanları, bu üzücü ama büyüleyici davranışı keşfetmek için 40 yıllık gözlemleri kullandılar.

Çalışma, ölen bebeklerin en az dörtte birinin, genellikle sadece birkaç gün boyunca anneleri tarafından taşınmaya devam ettiğini gösterdi. Ancak, bu davranışı gözlemlemenin zorlukları nedeniyle araştırmacılar, ölen bebeklerin belki de yüzde 70’inden fazlasının taşındığını tahmin ediyor.

Şempanze anneler bunu, bebeklerinin öldüğü gerçeğinin farkında olmadığı için yapmıyor gibi görünüyor çünkü çok küçük yaşta ölen bebekleri taşıma olasılıkları daha yüksek – bazı durumlarda birkaç yaşında ölen bebekleri bile taşıyorlardı.

(İlgili: Şempanzeler ve Maymunlar Taş Çağı’na Girdi)

Araştırmanın kıdemli yazarı Dr. Catherine Hobaiter, “Annelerin ne yazık ki iki veya daha fazla yavrusunu kaybettiği ve ikinci seferde daha uzun süre taşıma eğiliminde olduklarına dair birkaç gözlemimiz oldu. Çok deneyimli anneler bile ölü bebeklerini taşıyorlar, bu yüzden olup bitenden habersiz oldukları için bunu yaptıklarını düşünmüyoruz.” diyor.

Birkaç olağanüstü vakada araştırmacılar, yavrularını birkaç ay boyunca taşıyan anneleri gözlemlediler ve bir vakada, bir annenin birkaç gün boyunca bebeğinin vücudunun yerine temsil bir nesne (küçük bir dal) taşıdığı görüldü.

Araştırmanın baş yazarı Adrian Soldati, “Primatlar nadiren birkaç hafta veya ay boyunca ölü bir yavru taşıyorlar, ancak şempanzeler bunu daha sık yapıyor gibi görünüyor. Dikkatimizi çeken şey, muhtemelen bebeğin vücudunun yerine geçecek bir dal taşıyan önceki tüm yavrularını kaybetmiş genç bir anneyi ilk kez gözlemlemekti. Bunun kayıpla başa çıkmasına yardımcı olabileceğini düşünüyoruz.” diyor.

Dr. Hobaiter, “Şempanze yavruları ve anneleri, hayatlarının on yılına kadar her gününü birlikte geçirerek inanılmaz derecede yakın bir bağı paylaşırlar. Bu şempanze anneler, yavrularını bırakmaya hazır olmadan önce zamana ihtiyaç duyduklarından, insan yaslarına benzer bir şey yaşıyor olabilirler.” diyor.

Farklı bireyler ölüme farklı şekillerde tepki verebilirken, insanlar gibi şempanzeler de sıkı sıkıya bağlı oldukları bireylerin kaybından güçlü bir şekilde etkileniyor gibi görünüyor.

University of St Andrews. 13 Temmuz 2022.

Makale: Soldati, A., Fedurek, P., Crockford, C. et al. (2022). Dead-infant carrying by chimpanzee mothers in the Budongo Forest. Primates.