Notre Dame’ı Yeniden İnşa Etmek Oldukça Zor Olacak

Nisan 2019’da Notre Dame’ın çatısını parçalayan yangını söndürmek, ikonik katedrali kurtarmanın yalnızca başlangıcıydı.

Binanın üzerinde asılı duran yanmış iskelenin güvencesiz karmaşıklığından duvarların kendi üzerlerine çökme potansiyeline kadar, mimarlar ve koruma uzmanlarının önlerinde göz korkutucu bir görev vardı ve hala var.

PBS bilim dizisi NOVA’dan yeni bir özel etkinlik, izleyicileri zorlukların içinden geçiriyor. Bu, katedralin içinden, Paris’in altındaki yer altı mezarlarına, binanın devasa çatısını yeniden inşa etmek için ahşabı sağlayabilecek Normandiya ormanlarına giden bir yolculuk.

(Notre Dame Katedrali: Devrim, Napoleon ve Yangın)

NOVA ortak yapımcısı Chris Schmidt yaptığı açıklamada, “Notre Dame’ın dramatik kurtarılışının iç hikayesini anlatabildiğimiz için heyecanlıyız.” diyor.

“Yangından sonraki ilk günlerde, devasa çan kulelerinin, duvarların veya uçan payandaların ayakta kalıp kalmayacağından kimse emin değildi. Büyük katedralin hasarını teşhis etme ve restorasyonuna başlama süreci, hem yeni teknolojilere ve hem de benzer ortaçağ işçiliğine dayanıyor.”

Notre Dame’da Yangın

Eyfel Kulesi ve Louvre Müzesi ile birlikte Notre Dame de Paris, Paris’in en ikonik yapılarından biri. Geçen yıl 15 Nisan akşamı, Victor Hugo’nun “Notre Dame’ın Kamburu” eserinin odağı olan Gotik katedralin çatısından bir duman dalgası yükselmeye başladı. Katedral 1163 ile 1345 yılları arasında inşa edilmişti. Parisliler, dehşet içinde alevlerin çatıdan ortaya çıkışını izlemek için sokaklarda toplandılar ve en sonunda katedralin kulesi çöktü (1800’lerin ortasında binanın restorasyonu sırasında inşa edilmişti).

Yeni belgesel, yangının geride bıraktığı, o sırada devam eden yenileme projesinden binanın üzerinde bükülmüş iskele, kireçtaşı tonoz tavanındaki dev delikler, yıkılmış çatıdan her şeyi kirleten erimiş kurşun kütlesi olan hasarı ortaya koyuyor. Özellikle kurşun, onarım yapmayı zorlaştırıyor. İşçilerin pisliği temizlemek için koruyucu ekipmanlar ve solunum maskeleri takmaları gerekiyor.

En kötü hasarlardan korunan katedralin vitray pencereleri bile ince bir kurşun tozu tabakasıyla kaplandı. Bazı pencerelerin 100 yıldan fazla bir süredir yıkanmamış olması nedeniyle kurşunun, camın kendisi yerine ince bir toz tabakasına yapışması bu camların temizlenmesini bir nebze basitleştirdi.

Küller soğutulduktan sonra binanın tehlikeli durumu anlaşılmaz şekildeydi. Tonozun kemerlerinin parçalanması durumunda, katedralin dış tarafındaki destekleyici uçan payandaların duvarları itip tüm yapıyı çökertme ihtimali vardı. Mimarlar, baskıyı azaltmak ve olası bir çökmeyi önlemek adına, payandaların içine yerleştirmek için ahşap destekleri özel olarak inşa etmek zorunda kaldılar. Bu arada, katedralin üzerindeki esintideki iskele sallandığında, herhangi bir çökme ihtimaline karşı işçileri tahliye etmeleri için uyaran hareket alarmlarını harekete geçiriyor.

Modern ve Ortaçağı Birleştirmek

Notre Dame’ı kurtarmak için çalışan ekibin, binayı sağlamlaştırmanın muazzam zorluğunun ötesinde, binanın nasıl inşa edildiğine dair ipuçlarını da araştırması gerekiyor. Bir olay yerinde, Tarihi Anıtlar Araştırma Laboratuvarı jeoloğu Lise Leroux, Paris’in altındaki ortaçağ taş ocaklarındaki kayanın kaynağını izlemek için Notre Dame’ın tonoz tavanındaki taştaların mikrofosillerini kullanıyor. Bu durum, daha sonra ünlü yeraltı mezarlarına dönüştürülen, taş ocağı tünellerinin derinliklerine bir yolculuk gerektiriyor.

Bu sırada, kereste uzmanları, Notre Dame’ın ormandan alınan kurşun çatısını tutan ahşap çerçevenin yanmış kerestelerini analiz ediyor. Bu çatı yapısı yaklaşık 1.300 meşe ağacından yapılmış ve yangında tamamen tahrip olmuş. NOVA’ya göre Normandiya’dan yeni meşe elde etmek mümkün olabilir. Meşe, iyi yapısal destek sağlayan güçlü bir ağaçtır ve Fransız Senatosu, Mayıs 2019’da yeni çatının geleneksel yapıya göre biçimlendirilmesini gerektiren bir yasa tasarısını kabul etmişti.

Belgesel, COVID-19 salgını öncesinde yapılan çalışmaları büyük kısmını takip ediyor. Salgın nedeniyle Mart 2020 ile Haziran 2020 arasında tüm işler duraklatıldı. Şu anda, mürettebat hala hasar görmüş iskeleyi (toplam 300 ton ağırlığında yaklaşık 30.000 parça) katedralin üstünden kaldırmak için çalışıyor. Katedralin onarımının tamamlanması onlarca yıl sürebilir.

Live Science. 23 Kasım 2020.