Güney Kutbu’nda İlk Defa Fosil Dinozor Tüyleri Bulundu

Tüy fosilleri, küçük etçil dinozorların 118 milyon yıl önce Antarktika çevresinde ne kadar uzun ve soğuk kışlar geçirdiğini gösteriyor.

Avustralya’da bulunan fosilleşmiş tüylerden oluşan bulgular, burada gösterilen gibi küçük etobur dinozorların, güney kutup dairesinde yaşamlarını sürdürmelerine yardımcı olmak için yalıtkan tüyleri olduğunu gösteriyor. C: Peter Trusler

Paleontologların bildirdiğine göre, Avustralya’da bulunan on zarif korunmuş tüy fosili, kutuplarda yaşayan tüylü dinozorların ilk sağlam kanıtını temsil ediyor.

Tüyler, Avustralya’nın daha güneyde olduğu ve Antarktika’ya birleşerek Dünya’nın güney kutupsal karalarını oluşturduğu Kretase dönemine, 118 milyon yıl öncesine dayanıyor.

Her ne kadar bu çevre bugün Antarktika’dan daha sıcak olsa da, bu tüylerin ait olduğu dinozorlar muhtemelen aylarca karanlığa ve kışın donma sıcaklıklarına maruz kaldılar. (Kretase dönemin sonlarına doğru, Antarktika, Güney Amerika sauropodlarının, güney kutup bölgesinde ve Avustralya’da gezmesi için yeterince sıcaktı.)

(100 Milyon Yıllık Dinozor Tüyünde Kene Bulundu)

Çalışmanın eş yazarlarından Paleontolog Benjamin Kear, “Tüy fosilleri daha önce kutup şartlarında hiç bulunmamıştı. Keşfimiz ilk defa, çeşitli tüylü dinozorların ve uçuş kabiliyeti olan ilkel kuşların antik kutup bölgelerinde yaşadığını gösteriyor.” diyor.

Dinozor dönemi kuşlarının narin kemikleri daha önce kutupsal yerlerde bulunsa da, bugüne kadar hiçbiri fosilleşmiş tüylere sahip değildi. Peru’da bulunan nesli tükenmiş bir penguen, fosilleşmiş tüyler içeriyordu, ancak bunlar yaklaşık 36 milyon yıl önce, o kara kütlelerinin daha kuzeyine olduğu zamanlardı.

Bu nedenle Avustralya’nın bu bölgesindeki Kretase dönemi tüylerinin bulunması, çiftleşme gösterilerinden uçmaya kadar bu farklı vücut kaplamaları için bulunan antik hayvanları kullanan birçok kişi için hayati bir ipucu. Bu durumda, tüyler küçük etçil dinozorların zorlu kış aylarında hayatta kalmalarını sağlamak adına yalıtım için önemli olabilir.

Avustralya’da kazı alanında bulunan 10 adet iyi korunmuş fosil tüyü setinde tarih öncesi bir kuşun tüyleri de bulunuyor. C: Melbourne Museum

Fosil tüyler üzerine uzman olan Ryan McKellar, “Bulgu, tüylerin Kretase döneminde dinozorları ve ilkel kuşları yüksek enlemlerde sıcak tutmaya yardımcı olacağı anlamını taşıyor.” diyor.

“Bu kadar eski ve bu kadar güneydeki kayalardan elde edilen verileri görmek muhteşem. Araştırma, erken Kretase kutup tüylerinin gerçekten önemli bir anlık görüntüsünü sağlıyor.”

Yeni tanımlanan tüylerin tümü, Melbourne şehrinin yaklaşık 90 mil güneydoğusunda, Koonwarra adlı bir yerde bulundu. 1960’lı yıllarda bir yamaçta kesilmiş bir yol, zengin fosil yataklarını ortaya çıkardı ve son 60 yılda, çok sayıda fosil balık ve bitkinin yanı sıra, iyi korunmuş tüyler ortaya çıkarıldı.

Tüylerin hiçbiri herhangi dinozor veya kuş kemikleri ile ilişkili olarak bulunmadı. Bunun yerine, büyük olasılıkla deri değiştirme veya temizlenme sırasında kaybedilmiş ve rüzgarla birlikte sürüklenerek eski bir gölün dibine çökmüş olmalıydılar.

Yeni çalışma için, Melbourne Müzesi’nden Tom Rich ve son 37 yılda Koonwarra’da kazılara liderlik eden Patricia Vickers-Rich, 10 tüyün çok çeşitli olduğunu gösteren bulguları analiz etmek için uluslararası bir ekiple çalıştı. Fosillerin arasında yalıtım için yumuşak tüyler, kuş olmayan bir dinozora ait kabarık bir tüy ve modern kuşların kanatlarında olduğu gibi karmaşık bir uçuş tüyü de vardı.

Kear, bu tüylerin çoğunun uzunluğunun iki cm veya daha küçük olduğunu ve belki de Kretase’nin başlarında bu dönemde çok çeşitli olan nesli tükenmiş bir ilkel kuş grubu olan enantiornithines’e ait olabileceğini söylüyor. Tüylerin bazıları öylesine küçücük ki, yumurtadan yeni çıkmış yavrulara ait olma ihtimali var.

Bununla birlikte, tüylerden biri dışındaki hiçbiri herhangi bir tür uçuşu destekleyemezdi. Dolayısıyla bu tüylerden bazıları yerlerde yaşayan etçil dinozorlara ait olabilir.


National Geographic. 18 Kasım 2019.

Makale: Kundrát, M., Rich, T. H., Lindgren, J., Sjövall, P., Vickers-Rich, P., Chiappe, L. M., & Kear, B. P. (2019). A polar dinosaur feather assemblage from Australia. Gondwana Research.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login