Yakındoğu’da 4700 Yıl Önce Eşeğe Biniliyordu

Araştırmaya göre Yakın Doğu’da eşekler, atların gelmesinden çok daha önce, MÖ üçüncü binyıllarında gem takmış olabilir. Bulgular, Erken Bronz çağda eşeklere binildiğini gösteriyor.

İsrail’de bulunan eşeğin kazılma anı. C: The Tell es-Safi/Gath project CC-BY

Eşekler, MÖ 4. binyılların sonlarında ve MÖ 3. binyılın başlarında, Yakın Doğu’da mal taşımacılığı yapan ve yük taşıyan hayvanlar olarak bilinir. Ancak, bu erken dönemde eşeğe binme hakkında çok az şey biliniyordu.

Binicinin hayvan üzerinde daha fazla kontrol sağlaması için, bir ip veya burun halkasının aksi yönüne doğru genellikle gem kullanılır ve böylece hayvanın başıboş gezmesi engellenir. Ayrıca hayvanı bir tarafa yöneltilmesi sağlanır. Dişlerdeki aşınma ve yıpranmalar, hayvana gem takılıp takılmadığını belirlemek için sıklıkla bir belirleyici olarak kullanılır.

(Pompeii’de Küllere Gömülmüş Bir At Keşfedildi)

Greenfield ve meslektaşları, İsrail’deki Tell es-Sâfi adlı eski bir yerleşimde yer alan bir evin bahçesine gömülmüş evcil bir eşeğin kalıntılarını kazdılar. Yerli eşeğin büyük olasılıkla MÖ 2700 civarında gömüldüğünü anlayabilmek için radyokarbon tarihlemesi kullandılar.

Araştırmacılar mikroskop kullanarak eşeğin dişlerini incelediler ve Alt Premolar 2 (LPM2) diş minesinin üzerinde, gem aşınmasının göstergesi olan düzensiz izler tespit ettiler. Normal diş aşınmaları daha düzgün ve cilalı olarak tanımlanır. Ancak eşeğin her iki LPM2 dişindeki eğimli yüzeyler, özellikle hayvanı kontrol etmek için aşınmış olabilir gibi gözüküyor.

Bu bulgular, antik Yakın Doğu’da eşeklerin, atların gelişinden çok daha önce,  MÖ 3. bin yıl kadar erken bir zamanda gem takmış olabileceğini gösteriyor.

(Evcil Köpeklere Dair En Eski Kanıtlar Sibirya Adasında Bulundu)

Araştırmacılar, eşeklerde bulunan erken gem kanıtlarının, bu erken dönemde bile evcilleştirilmiş hayvanlar olarak önemini vurguladıklarını ve bu gelişmenin, eşeklerin günümüzde önemli bir ulaşım aracı olarak birçok üçüncü dünya ülkesinin politik, sosyal ve ekonomik yaşamını etkilemeye devam ettiğini ileri sürüyorlar. .

Science Daily. 16 Mayıs 2018.

Makale: Horwitz, L. K., Master, D. M., & Motro, H. (2017). 12| A Middle Bronze Age Equid from Ashkelon: A Case of Ritual Interment or Refuse Disposal?. The Wide Lens in Archaeology: Honoring Brian Hesse’s Contributions to Anthropological Archaeology, 2, 271.